«تاریخ جدید ایران» به معنای نظام رسمی گاه‌شماری خورشیدی است که بر اساس قانون مصوب سال ۱۳۰۴ هجری شمسی (مطابق با ۱۹۲۵ میلادی) در ایران برقرار شد. این گاه‌شماری، جایگزین تقویم قمری عربی در امور اداری و دولتی گردید و نخستین بار، آغاز سال نو خورشیدی (نوروز) را به‌طور رسمی اول فروردین اعلام کرد. پیش از این اصلاح، ایرانیان در زندگی روزمره و اداری از تاریخ هجری قمری استفاده می‌کردند، در حالی که جشن نوروز تنها یادگار نظام زمانی ایران باستان بود؛ آن هم نه بر پایه‌ی محاسبات دقیق نجومی، بلکه صرفاً به عنوان یک رسم فرهنگی در آغاز بهار.
گذار از تقویم قمری به خورشیدی
از اواخر دوران قاجار، به‌ویژه در حدود سی تا چهل سال پیش از تصویب قانون تقویم جدید، برخی از ادارات و مراکز علمی ایران برای نظم‌بخشی به امور مالی و محاسبات سالانه، به تدریج از محاسبات خورشیدی و نجومی استفاده کردند. این تغییر، ابتدا محدود به تقویم‌های منجمان و اهل احکام نجوم بود و بعدها در نظام اداری رسمی گسترش یافت. در آن زمان، ماههای خورشیدی بر اساس بروج دوازده‌گانه منطقه‌البروج نام‌گذاری میشدند (مانند حمل، ثور، جوزا و غیره). هرچند در گذشته نیز سالهای مالی شمسی با نام‌های دوازده‌گانه‌ای چون سیچقان ئیل تا تنگوز ئیل در کار بوده‌اند، اما این نظام نه تقویم عمومی بود و نه نام ماههای ایرانی را حفظ کرده بود. این شیوه تنها در دوایر مالی به کار می‌رفت و در میان مردم رواج چندانی نداشت.
قانون‌گذاری و شکل نهایی تقویم
در سال ۱۳۴۳ هجری قمری / ۱۳۰۴ هجری شمسی، مجلس شورای ملی ایران با تصویب قانونی جدید، گاه‌شماری خورشیدی ایرانی را به عنوان تقویم رسمی کشور اعلام کرد. بر اساس این قانون آغاز سال، اول بهار (اعتدال ربیعی) تعیین شد؛ نام ماههای باستانی ایرانی (فروردین، اردیبهشت، خرداد و ...) احیا گردید؛ شش ماه نخست سال ۳۱ روزه، پنج ماه بعد ۳۰ روزه، و اسفند ۲۹ روزه (در سال کبیسه ۳۰ روزه) شد؛ محاسبه سال کبیسه بر پایه حساب دقیق نجومی صورت گرفت، نه به‌صورت دوره‌ای هر چهار سال یک‌بار. این شیوه از لحاظ دقت و هماهنگی با گردش واقعی زمین به دور خورشید، از برترین نظام‌های گاه‌شماری در جهان به‌شمار می‌رود و ریشه در تقویم جلالی (دوره ملکشاه سلجوقی و خیام نیشابوری) دارد.
