بن مایه پویی

سلیم جواهری داستانی عامیانه و از زمره ادبیات شفاهی ایران است. بن مایه این داستان بر سفر استوار است. سیر وقایع از اسارت سلیم به دست رومیان تا آزادی وی در سرزمین پریان، نوعی از کمال‌یابی و تزکیه و مراحل بلوغ عقلی را تمثیل می‌کند.

مار شمعون بیست و یکم بنیامین (به سریانی: ܡܪܝ ܒܢܝܡܝܢ ܫܡܥܘܢ ܥܣܪܝܢ ܘܩܕܡܝܐ) یا مارشیمون بنیامین، در بیشتر بن مایه‌های ایرانی مارشیمون (زادهٔ ۱۸۸۷- مرگ ۳ مارس ۱۹۱۸/جمادی‌الثانی ۱۳۳۶ هجری قمری) جاثلیق و رهبر مذهبی مسیحیان پیرو کلیسای نسطوری کلدانی بود.

بر این پایه معماری ساده و جمع وجور آتشکده‌ها که بیشتر بر نیایش فردی نظر داشت بن مایه ساخت مساجدی شد که می‌رفتند هرچه بزرگتر و پیچیده‌تر ساخته شوند تا ازین پس هرچه بهتر جنبه همگانی پرستش و نیایش را سامان دهند.