بررسی تاریخی قصص قران

مفهوم و اهمیت بررسی تاریخی قصص قرآن

بررسی تاریخی قصص قرآن یکی از حوزه‌های مهم قرآن‌پژوهی است که به مطالعه رویدادهای تاریخی ذکر شده در قرآن می‌پردازد. این بررسی‌ها تلاش می‌کنند تا با بهره‌گیری از آیات قرآن، تاریخ پیش از اسلام و سرگذشت اقوام و حکومت‌های آن دوران را بازسازی کنند. اهمیت این حوزه از آنجا ناشی می‌شود که قرآن، برخلاف بسیاری از منابع تاریخی قدیمی، دارای متنی مستند و مورد اجماع استواران دینی و پژوهشگران است و اطلاعاتی دست اول و قابل اتکا درباره برخی از ملّت‌ها و رویدادهای تاریخی در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد.

روش‌شناسی و منابع

در پژوهش‌های تاریخی قرآن، محققان از سه منبع اصلی بهره می‌برند: خود قرآن، احادیث پیامبر (ص) و تفاسیر قرآن. قرآن به عنوان منبع اصلی، رویدادها را با جزئیات و نظم خاصی بیان می‌کند و احادیث و تفاسیر، زمینه و توضیحات بیشتری درباره این رویدادها ارائه می‌دهند. پژوهشگران در تحلیل تاریخی قصص قرآن، به تفاوت‌ها و ناسازگاری‌های موجود بین داستان‌های قرآن و متون دیگر مانند تورات و انجیل توجه دارند تا نشان دهند که قصص قرآن مستقل و مبتنی بر منابع وحیانی خود است و نه صرفاً اقتباس از متون پیشین.

تقسیم‌بندی جغرافیایی و موضوعی

یکی از روش‌های کارآمد در بررسی تاریخی قصص قرآن، تقسیم‌بندی رویدادها بر اساس مناطق جغرافیایی است. پژوهشگران، تاریخچه اقوام و پیامبران را در ارتباط با سرزمین‌هایشان بررسی می‌کنند؛ از جزیره العرب و اقوام پیش از اسلام مانند عاد و ثمود تا مصر، شام و عراق. این تقسیم‌بندی به درک دقیق‌تر تاریخ پیامبران و تعاملات اجتماعی و سیاسی آن زمان کمک می‌کند و امکان مقایسه رویدادهای قرآن با یافته‌های باستان‌شناسی و تاریخ نوین را فراهم می‌آورد.

تصویر معنی بررسی تاریخی قصص قران

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] بررسی تاریخی قصص قرآن. بررسی تاریخی قصص قرآن بررسی رویدادهای تاریخی در قرآن کریم یکی از زمینه های قرآن پژوهی است که از دیرباز کسانی بدان پرداخته و دربارۀ آن آثاری نگاشته اند.
بی شک یکی از بهترین این آثار، کتاب «دراسات تاریخیة من القرآن الکریم» نوشته دکتر محمّد بیّومی مهران استاد دانشگاه اسکندریه است.نویسنده رویدادهای تاریخی قرآن را از دیدی جغرافیایی بخش بندی کرده و رویدادهای هر منطقۀ جغرافیایی را در جلدی جدا آورده است. رویدادهای جزیرة العرب را در نخستین جلد، رویدادهای مصر را در دومین جلد، رویدادهای شام را در جلد سوم و ویدادهای عراق را در جلد چهارم و بررسی زندگی و تاریخ پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله و سلم را به جلد پنجم وانهاده است.مؤلف معتقد است چشم پوشی و یا غفلت پژوهشگران تاریخ کهن از منبع عظیمی چون قرآن کریم پژوهشهای آنها را دچار زیانی سنگین نموده و از استوارترین و درست ترین مآخذ بی بهره نموده است و در شگفت است از اینکه تاریخ نگاران امروزی-چه غربی و شرقی و چه مسلمان و نامسلمان-همه تورات را به عنوان تنها مأخذ اساسی و استوار برای پژوهش دوره هایی از تاریخ کهن خاور نزدیک قلمداد می کنند با اینکه همه به استوار نبودن سند تورات باور دارند، در حالیکه قرآن، کتاب آسمانی بزرگی که همه اندیشه وران جهان، چه مسلمان و چه نامسلمان، بر استواری سند و درستی متن آن اجماع دارند، در اختیار آنان قرار دارد.
به گفتۀ نویسنده قرآن کریم در قصه های خود، آگاهی های مهم و دست اولی دربارۀ تاریخ پیش از اسلام و سرگذشت حکومتهای آن روزگاران، در اختیار ما می نهد، آگاهی هایی که کشفیان جدید آنها را تأیید می کند.دربارۀ سرزمین های عرب نیز در قرآن آیاتی موجود است که از سرزمین سبا در جنوب شبه جزیرۀ عربستان پیش از اسلام سخن می گوید.افزون بر این در میان کتابهای مقدس که امروزه رایج اند، قرآن تنها کتابی است که دربارۀ پاره ای از ملّتهای از میان رفتۀ عرب مانند:قوم عاد و قوم ثمود سخن گفته است. جلد اول این مجموعه تنها از رویدادهایی سخن می گوید که در قرآن از آنها یاد شده و دیار عرب نخستین صحنه و منطقۀ رخداد آنها بوده است.از این جاست که این بخش دربارۀ حضرت ابراهیم علیه السلام و کعبه سخن می گوید و سپس دربارۀ قوم هود، قوم ثمود و قوم شعیب و نیز دربارۀ رویدادهایی که در تاریخ عرب پیش از اسلام بازتابی گسترده داشته است، رویدادهایی چون سیل عرم، داستان اصحاب اخدود و اصحاب فیل، به بحث می نشیند. از آنجا که مؤلف این پژوهش را نخست بر قرآن کریم-به عنوان منبع اساسی و اصلی-بنیاد نهاده و سپس بر احادیث پیامبر(ص) و تفسیرهای قرآن، ناگزیر در آغاز جلد نخست 3 فصل جداگانه را به بررسی و معرفی این 3 منبع اساسی:قرآن، حدیث و تفسیر ویژه ساخته است.در فصل اول به تاریخچۀ تدوین قرآن کریم پرداخته و قرآن را به عنوان درست ترین و راست ترین مأخذ تاریخی معرفی می کند.نویسنده با باز نمایاندن دوگانگی ها و ناسازی های موجود بین داستانهای قرآنی و آنچه درآن باره در تورات و انجیل آمده به ردّ سخن کسانی پرداخته که معتقدند داستانهای قرآن از تورات و انجیل گرفته شده است.
در جلد دوم این مجموعه ابتدا دربارۀ پیامبری و پیامبران و واژه نبی و نبوت و نیز تفاوت نبی با رسول و همچنین نبوت زنان و وظایف انبیاء و هدف یگانۀ ایشان مطالبی بیان شده است و سپس پژوهشی گسترده دربارۀ دو پیامبر الهی یعنی یوسف و موسی علیهما السلام و نیز تاریخ بنی اسرائیل و مصر صورت گرفته است.
جلد سوم این مجموعه به بررسی تاریخ پیامبری و پیامبران در سرزمین شام پرداخته بنابراین از پیامبران بزرگواری چون داوود، سلیمان، ایوب، الیاس، الیسع، زکریا و یحیی سخن به میان آمده و سپس با یادی از سیرۀ مسیحعلیه السلام این جلد به پایان رسیده است.