ابان بن تغلب جُرَیری قاری و لغوی شیعهای از کوفه بود. او از شاگردان برجسته علی بن الحسین، چهارمین امام شیعیان، به شمار میرفت و در میان رجال حدیث، هم از سوی شیعه و هم از سوی سنیها به اخبار و روایاتش اعتماد میشد. ابان در زمینه فقه، ادبیات عرب و قرائت قرآن از پیشگامان بود و تألیفات متعددی از جمله تفسیر غریب القرآن و کتاب الفضائل را به رشته تحریر درآورده است. قرائت خاص او در قرآن هماکنون در میان قاریان مشهور است. ابان عمر طولانی داشت و توانست احادیثی از محمد باقر و فرزندش جعفر صادق نیز نقل کند. شهرت او در علم و دانش به حدی بود که هنگام سفر به مدینه، برایش راه باز میکردند و اجازه میدادند در مسجد پیامبر بر ستونی که پیامبر به آن تکیه میزد، تکیه بزند. شیخ طوسی درباره او گفته است: او امام سجاد، امام باقر و امام صادق را درک کرده است... او فردی قابل اعتماد است و در میان اصحاب ائمه دارای مقام والایی است.
ابان تغلب
دانشنامه اسلامی
بیش تر مآخذ کنیۀ او را ابوسعید و برخی ابوسعد یا ابن سعید آورده اند و برخی دیگر ابواُمیمه را نیز ذکر کرده اند.