اسعد بن زرارة، معروف به ابوامامه، از نخستین و برجستهترین صحابه پیامبر اکرم بود که در سال اول قمری (۶۲۳ میلادی) درگذشت. وی از طایفه بنینجّار از خزرجیان انصار به شمار میرفت و پیش از ظهور اسلام، از موحدان عصر جاهلی محسوب میشد. درباره چگونگی مسلمان شدن او روایات مختلفی وجود دارد؛ برخی منابع اشاره کردهاند که او به همراه ذکوان بن عبد قیس برای آشنایی با پیامبر به مکه سفر کرد و پس از شنیدن دعوت ایشان، اسلام آورد. در روایتی دیگر، او در یکی از دیدارهای معروف به پیمان عقبه به همراه گروهی از اهالی یثرب با پیامبر ملاقات نمود و به دین اسلام گروید. به هر ترتیب، اسعد بن زرارة از پیشگامان اسلام در مدینه بود و نقش مهمی در گسترش دین اسلام در این شهر ایفا کرد.
او در نخستین پیمان عقبه همراه دوازده تن از خزرجیان حضور یافت و پس از آن، میزبانی مصعب بن عمیر که از سوی پیامبر برای آموزش قرآن و تعالیم اسلامی به مدینه اعزام شده بود را بر عهده گرفت. اسعد پیش از ورود مصعب و حتی پس از آن، امامت نمازهای پنجگانه مسلمانان مدینه را برعهده داشت و همچنین نخستین نماز جمعه در این شهر به امامت او برگزار شد. در پیمان دوم عقبه، که با حضور هفتاد تن از مسلمانان مدینه انجام گرفت، اسعد بن زرارة یکی از حاضرین بود و بنا بر برخی روایات، نخستین فردی بود که با پیامبر بیعت کرد. وی بهعنوان یکی از نقبای دوازدهگانه برگزیده شد و بلاذری نقل کرده که پیامبر او را نقیبالنقباء نامیدند؛ به همین جهت، برخی منابع او را رأسالنقباء خواندهاند.
اسعد بن زرارة در دوران اقامت پیامبر در قبا، همواره به دیدار ایشان میرفت و در نمازهای جماعت شرکت میجست. سخنان و رفتار او در شب پیمان عقبه و نیز هنگام ورود پیامبر به قبا و مدینه، نشاندهنده ایمان عمیق و محبت ویژهاش به رسول خدا بود. خدمات و فداکاریهای اسعد در راستای نشر اسلام و پشتیبانی از پیامبر، جایگاه وی را بهعنوان یکی از شخصیتهای اثرگذار در تاریخ صدر اسلام تثبیت کرده است.