نسیم شمال

نام روزنامه‌ای است که سید اشرف‌الدین گیلانی در سال ۱۳۲۵ هجری قمری (مطابق با ۱۹۰۷ میلادی) تأسیس کرد و تا سال ۱۹۱۱ میلادی به صورت گاه‌به‌گاه و گاهی نامنظم منتشر می‌شد. اشرف‌الدین حسینی، فرزند سید احمد قزوینی، از شاعران و روزنامه‌نگاران دوران صدر مشروطیت به شمار می‌آید. او در سال ۱۲۸۸ هجری قمری در شهر رشت به دنیا آمد و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی، در سال ۱۳۰۰ برای ادامه تحصیل به بین‌النهرین رفت. پس از پنج سال اقامت در آنجا، به رشت بازگشت و روزنامه «نسیم شمال» را منتشر کرد. پس از برقراری مشروطه، به تهران آمد و این روزنامه را با مقالات و اشعار انتقادی و قابل فهم برای عموم منتشر کرد که مورد استقبال قرار گرفت. به همین دلیل، او به نام «نسیم شمال» معروف شد. سید اشرف‌الدین از نخستین شاعرانی است که در دوران مشروطه به زبان مردم و از زبان توده‌های محروم شعر سرود و مقاله نوشت. در اواخر عمر، او به فقر و جنون دچار شد و سرانجام در سال ۱۳۱۳ هجری قمری در شرایطی سخت و پریشان درگذشت. اشعار او عمدتاً در نسخه‌های نسیم شمال چاپ شده و همچنین به صورت مجموعه‌ای جداگانه منتشر گردیده است.

تصویر معنی نسیم شمال

لغت نامه دهخدا

نسیم شمال. [ ن َ م ِ ش َ / ش ِ / ش ُ ] ( اِخ ) اشرف الدین حسینی ( سید... )، فرزند سیداحمد قزوینی. از شاعران و روزنامه نویسان صدر مشروطیت است. وی به سال 1288 هَ. ق. در شهر رشت تولد یافت و پس از تحصیلات مقدماتی به سال 1300 برای ادامه تحصیل روانه بین النهرین شد و پس از پنج سال اقامت در آن سامان به رشت بازگشت و در آنجا روزنامه نسیم شمال را منتشر ساخت. پس از برقراری مشروطه به تهران آمد و روزنامه نسیم شمال را در تهران با مقالات و اشعاری انتقادی و درخور فهم عوام منتشر کرد، و قبول عام یافت و خود وی نیز به مناسبت نام روزنامه اش به نسیم شمال معروف گشت. سیداشرف الدین در زمره نخستین شاعرانی است که به عهد مشروطه به زبان مردم و از زبان توده مردم محروم شعر سرود و مقاله نوشت. وی در اواخر عمر به فقر و جنون مبتلا گشت و سرانجام در سال 1313 هَ. ش. در نهایت تنگدستی و پریشانی درگذشت. اشعار او اغلب در نسخه های نسیم شمال چاپ و جداگانه نیز به صورت مجموعه ای منتشر شده است. از اوست

دانشنامه آزاد فارسی

نشریۀ ادبی، فکاهی، سیاسی، چاپ رشت و تهران. نخستین شماره، به صاحب امتیازی و مدیرمسئولی سید اشرف الدین حسینی گیلانی، در دوم شعبان ۱۳۲۵ق/۱۲۸۵ش منتشر شد. در چاپخانۀ عروةالوثقی با چاپ حروفی به چاپ می رسید. همۀ مطالب آن را سید اشرف الدین می نوشت، ولی با نام های مستعاری مثل سرگردان، فقیر، دمدمکی، یتیم جوجه، محروم الحقوق، و مسکین طلبه. مطالب آن بیشتر به شعر بود، اشعاری ساده و روان، و کنایه های آن را در هیچ جریده ای در آن عصر نمی توان دید. نسیم شمال را همه می خواندند و شعر اشرف الدین را ازبر می کردند. گفته می شود که هر نسخۀ آن را لااقل صد نفر در هر بار انتشار می خواندند. دعای «امن یجیب» بر سرلوحۀ بیشتر شماره های آن دیده می شد. با بسته شدن مجلس در جمادی الاول ۱۳۲۶، نسیم شمال توقیف شد و ۱۱ ماه بعد، وقتی تهران فتح و مشروطه بازگشت، دوباره چاپ شد. در۱۳۲۷ق، سید اشرف با کمک محمد ولی خان سپهسالار تنکابنی، که آن زمان سردستۀ مشروطه خواهان در رشت بود، نسیم شمال را آن جا منتشر کرد. از ۱۳۳۳ق، به تهران منتقل شد و انتشار آن تا ۱۴ سال بعد ادامه یافت. نسیم شمال ۲۳ سال (تا ۱۳۰۸ش)، در سال های مبارزه میان مشروطه و استبداد، منتشر شد، تا استبداد صغیر، به صورت هفتگی نامرتب و از آن پس نامرتب تر. پس از فوت سید اشرف الدین گیلانی، امتیاز هفته نامه به مهدی حریرچیان ساعی واگذار شد.