یحیی بن علی

با کُنیهٔ ابوزکریا، شهرت‌یافته به ابن خطیب تبریزی (۱۰۳۰ - ۲۳ دسامبر ۱۱۰۵) (نسب: یحیی بن علی بن محمد بن حسن شیبانی) زبان‌شناس و شاعر عربی برجستهٔ ایرانی در سده سدهٔ پنجم هجری بود که برای اثرش دیوان حماسه شناخته می‌شود.

پس از علی، برادرش قاسم با لقب مأمون به جای برادر نشست و تا سال ۴۱۳ حکومت قرطبه را برعهده داشت. در همین سال بود که بردار زاده‌اش، یحیی بن علی علیه وی شورید و مدعی خلافت شد و به قرطبه حمله برد و چون قاسم تاب مقاومت نداشت از مقابله با وی گریخت و به اشبیلیه رفت اما بار دیگر توانست با جمع‌آوری نیرو به پایتخت آمده و حکومت را بازپس بگیرد. اما یحیی آرام ننشست و بار دیگر قرطبه را متصرف شد و اینبار قاسم را به زندان افکند. قاسم تا عهد ادریس بن علی در زندان بود و سرانجام به دستور وی به قتل رسید.