گلشن راز اثر شیخ محمود شبستری، یکی از مهمترین و معروفترین آثار ادبیات عرفانی فارسی است. این اثر به صورت مثنوی و در قالب شعر نوشته شده و به تبیین مفاهیم عرفانی و فلسفی میپردازد.
در این اثر به بیان مسائلی چون عشق، معرفت، حقیقت و سیر و سلوک عرفانی میپردازد. این اثر به صورت گفتوگو میان معلم و شاگرد شکل گرفته و در آن، معلم به شاگرد نکات عرفانی را آموزش میدهد.
از ویژگیهای بارز گلشن راز میتوان به زبان ساده و روان، استفاده از تمثیلها و داستانهای کوتاه، و همچنین عمق معنایی آن اشاره کرد. این اثر به عنوان یکی از منابع مهم در عرفان اسلامی و ادبیات فارسی شناخته میشود و تأثیر زیادی بر شاعران و نویسندگان بعدی داشته است.
گلشن راز به عنوان یک اثر عرفانی، به جستجوی حقیقت و درک عمیقتری از وجود و رابطه انسان با خداوند میپردازد و در آن، عشق به عنوان نیروی محرکه اصلی زندگی و سیر و سلوک معرفی میشود.
منظومه فارسی سروده شیخ محمود شبستری وی این کتاب را در جواب سوالات میر سید حسین هروی خلیفه شیخ بهائ الدین ملتانی سروده و معانی تصوف را در مثنویی شیرین در هزار بیت شرح داده است.
سرودۀ شیخ محمود شبستری، منظومه ای به فارسی در عرفان نظری. این مثنوی در پاسخ به هفده پرسش منظوم امیر سید حسین حسینی هروی دربارۀ پیچیدگی های تصوف نظری است. گلشن راز به زبانی بسیار نمادین و رمزی با الهام عالمانۀ شاعر در آرای رسمی صوفیه سروده شده است. نویسنده در این اثر جنونِ عشقِ فرودآمده از بهشت را طرح می کند که افلاطون آن را در فِدروس وصف کرده است. شبستری از واژگان عرفانی بسیار دقیقی استفاده می کند و در گزینش کلمات وسواسی فراوان می ورزد. ایجازی که او در سرودن این کتاب به کار برده، در ادب فارسی کم مانند است.
[ویکی اهل البیت] مثنوی گلشن راز تالیف شیخ محمود بن عبدالکریم شبستری در قرن هشتم قمری و از کتاب های مهم منظوم ادبیات عرفانی است. نگارش این مثنوی به درخواست رکن الدین امیرحسین هروی سادات انجام شده است.
میر حسینی سوالات فلسفی و عرفانی خویش را از شیخ محمود شبستری می پرسد و شیخ شبستری با بیان تمثیل های فلسفی و قاعده های فلسفی و نکات عرفانی به سوالات پاسخ می دهد. شیخ شبستری برای فهم کامل، گاهی اشارت های عرفانی می کند. شیخ شبستری فلسفه اسلامی را در حد کمال و در فلسفه اسلامی مرز بین خطا و صحت را دقیق بیان و سالک طریقت را راهنمایی کرده است.