لقمان حکیم

لقمان، مردی حکیم و حبشی است که در زمان داود پیامبر (علیه‌السلام) زندگی می‌کرد و نام او در قرآن کریم ذکر شده است: و لقد آتینا لقمان الحکمة ان اشکر لله و من یشکر فانما یشکر لنفسه و من کفر فان الله غنی حمید؛ ما به لقمان حکمت عطا کردیم. این بدان معناست که او از خرد و دانش و بصیرت برخوردار بود. در مورد لقمان نظرات متفاوتی وجود دارد: برخی او را حکیم می‌دانند و معتقدند که به مقام نبوت نرسیده است. در حالی که برخی دیگر او را پیامبر می‌دانند و حکمت ذکر شده در قرآن را به عنوان نشانه‌ای از نبوت تفسیر می‌کنند. یکی از دوستانش از او پرسید: آیا تو که با ما چوپانی می‌کردی، این حکمت و دانش را از کجا به دست آوردی؟ لقمان پاسخ داد: این امر ابتدا به خواست خداوند و تقدیر او بستگی دارد و سپس به صفاتی که در من وجود داشت که زمینه‌ساز لطف خداوند شد؛ این صفات شامل امانت‌داری، راستگویی و سکوت در برابر آنچه برایم سودی ندارد، می‌شود. لقمان حکیم یکی از شخصیت‌های قرآنی است که پیش از اسلام زندگی می‌کرد. او به خاطر حکمت، مواعظ و داستان‌های اخلاقی‌اش شناخته شده و سوره‌ای در قرآن به نام او وجود دارد. از جمله حکمت‌های معروف لقمان می‌توان به عدم شرک به خدا، تواضع در برابر مردم، وقار در راه رفتن، میانه‌روی در زندگی و ویژگی‌های یک همنشین خوب اشاره کرد. همچنین، او به آموختن ادب از بی‌ادبان تأکید داشت. داستان‌های زیادی از لقمان در شعر و ادب فارسی نقل شده است و برخی مورخان به دلیل شباهت‌های داستانی، او را با شخصیت‌های تاریخی دیگر مقایسه کرده‌اند. در روایات به عدم نبوت لقمان نیز اشاره شده است.