شب قدر، که به عنوان لَیلَةُ القَدر نیز شناخته می‌شود، شبی است که قرآن در آن نازل شده و سرنوشت یک‌ساله انسان‌ها تعیین می‌گردد. این شب در سوره‌های قدر و دخان مورد اشاره قرار گرفته است. بر اساس آیات قرآن و روایات، ارزش شب قدر از هزار ماه بیشتر است. این شب، با فضیلت‌ترین شب سال به شمار می‌آید و مملو از رحمت الهی و آمرزش گناهان است. در این شب، فرشتگان به زمین نازل می‌شوند و طبق برخی احادیث شیعه، مقدرات سال آینده بندگان به امام عرضه می‌گردد. زمان دقیق شب قدر مشخص نیست، اما بر اساس بسیاری از روایات، این شب در ماه رمضان واقع شده و به عنوان یکی از شب‌های ۱۹، ۲۱ یا ۲۳ این ماه شناخته می‌شود. شیعیان بیشتر بر شب ۲۳ رمضان تأکید دارند، در حالی که اهل سنت به شب ۲۷ رمضان توجه بیشتری می‌کنند. در این شبها، شیعیان با پیروی از معصومان (ع)، به شب‌زنده‌داری، تلاوت قرآن، دعا، عبادت و کسب دانش و معرفت می‌پردازند. همچنین، ضربت خوردن و شهادت امام علی (ع) در این شبها بر اهمیت آن در نظر شیعیان می‌افزاید و سوگواری برای آن امام با آیین‌های شب قدر همراه می‌شود. به عنوان مهم‌ترین و باارزش‌ترین شب سال در فرهنگ اسلامی شناخته می‌شود. بر اساس روایتی از پیامبر(ص)، این شب از نعمت‌های الهی برای مسلمانان است و هیچ یک از امت‌های پیشین از این نعمت بهره‌مند نبوده‌اند. در قرآن، سوره‌ای به نام سوره قدر به توصیف و ستایش این شب اختصاص یافته است. در این سوره، ارزش این شب بیشتر از هزار ماه ذکر شده است. همچنین، آیات یک تا شش سوره دخان نیز به اهمیت و وقایع این شب اشاره دارند. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که بهترین ماه، ماه رمضان است و قلب این ماه، این شب ها به شمار می‌آید. همچنین از پیامبر(ص) نقل شده که این شب، بهترین شب‌هاست. در حدیثی از امام صادق(ع)، این شب به عنوان آغاز سال معرفی شده است که ممکن است به معنای آغاز سال معنوی و عبادی باشد یا به تعیین مقدرات یک‌ساله انسان اشاره داشته باشد. بر اساس منابع روایی و فقهی، روز قدر نیز همانند این شب، با ارزش و با فضیلت است. وقوع برخی حوادث، مانند ضربت‌خوردن امام علی(ع) در شب نوزدهم و شهادت او در شب ۲۱ رمضان، بر اهمیت این شبها در نظر شیعیان افزوده و آنان در این شبها علاوه بر توجه به اعمال مستحب، برای آن امام نیز سوگواری می‌کنند.
شب قدر
دانشنامه آزاد فارسی
شب قدر (کتاب). شب قدر (کتاب)(La nuit sacrée)
رمانی از طاهر بن جلون، به زبان فرانسوی، منتشرشده در ۱۹۸۷. این رمان در واقع ادامۀ رمان دیگر جلون با عنوان فرزند شنزار است. پدر احمد، که زن است اما تربیتی پسرانه داشته، پیش از مرگ در شب قدر به او اجازه می دهد زن باشد و او را زهرا گل گل ها می خواند. زهرا که اینک به دنیای واقعی بازگشته و آثار جعلی مردانگی را از خود زدوده است، به سفر می ر ود و تصادفاً تیمارداری از یک معلم قرآن کور را به عهده می گیرد. روزی با معلم کور به فاحشه خانه می رود و بی آن که مرد دریابد خود به جای فاحشه با او هم بستر می شود. خواهرانش از این که او به نام مرد ارثی افزون تر از آن ها برده است، از او شکایت می کنند. مهبل زهرا را به رسم مردمان شمال افریقا به هم می دوزند و به زندانش می افکنند. زهرا دوباره در زندان به هویت مردانه بازمی گردد و چون آزاد می شود، با لباس مردانه راهی سفر می شود و به مرد کور که شفادهنده ای مشهور شده است برمی خورد. مرد دست او را که لمس می کند بازش می شناسد. این رمان، به سبب روح عربی آن جنبه هایی نو به ادبیات فرانسه بخشیده است. جلون نخستین رمان نویس مغربی است که جایزۀ گنکور را به خاطر شب قدر دریافت کرد.
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] شب قدر یکی از شب های با فضیلت است که اعمال عبادی آن در فقه بحث شده است.
یکی از الطاف و موهبت های ویژۀ خداوند در ماه رمضان شب قدر است. چنانکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرموده اند: «خداوند از روزها، جمعه و از ماهها، ماه رمضان و از شبها، شب قدر را برای خود اختیار کرده است»شب قدر اوج معنویت و عبادت ماه مبارک رمضان است. شبی که قرآن؛ کلام خداوند در آن نازل شده است و مقدرات زندگی بشر تا شب قدر آینده در آن تعیین می شود. امام صادق (علیه السّلام) در این باره می فرمایند: «ابتدای سال، شب قدر است، در آن شب آنچه از این سال تا سال آینده انجام خواهد گرفت، نوشته می شود» شب قدر شب تجلی میعاد انسان با خداوند و ار خود جدا شدن و غرق در دریای رحمت و محبت و مهربانی خدا شدن است.در روایات اهل بیت (علیه السّلام) آمده است: فرشتگان در شب قدر فرود آمده و در زمین پخش می شوند، بر مجالس مؤمنین گذسته بر آنان سلام کرده و برای دعای آنان آمین می گویند، تا آنگاه که سپیده دم طلوع کند و در این شب دعای کسی رد نمی شود، مگر دعای عاق والدین، قطع کننده رحم، کسی که شراب بنوشد و کسی که دشمنی مومنی در دلش باشد. از جمله ویژگیهای این شب اختصاص داشتن آن به امام زمان (عجّل الله فرجه الشریف) است. در تفسیر قمی در ذیل آیه ذیل «تنزل الملائکة والروح فیها» چنین آمده است: ملائکة و روح القدس بر امام زمان (عجّل الله فرجه الشریف) فرود می آیند و هر آنچه از وقایعی که ثبت کرده اند، به ایشان تقدیم می کنند.
