بیگ

واژه بیگ در زبان‌های مختلف معانی متفاوتی دارد:

در فارسی و ترکی (و برخی زبان‌های منطقه‌ای مثل ترکی آذربایجانی و ترکی عثمانی):

بیگ (گاهی به صورت بیک یا بایگ) عنوانی است که به شاهزادگان، امیران، فرماندهان سپاه، سران قبیله و بزرگان اطلاق می‌شده است. این کلمه نشان‌دهنده مقام و احترام است و معادل خان یا امیر در برخی موارد به کار رفته است. مثلاً علی بیگ یعنی علی که دارای مقام و جایگاه بزرگی بوده است.

در زبان انگلیسی:

کلمه بیگ (big در انگلیسی) به معنای «بزرگ» است که به عنوان صفتی برای توصیف بزرگی و اهمیت است به کار می‌رود. مثلاً:

a big house = یک خانه بزرگ

a big problem = یک مشکل بزرگ یا مهم

لغت نامه دهخدا

بیگ. [ ب َ / ب ِ ] ( ترکی، اِ ) بگ. بیک ( ترکی، مخفف بیوک = بزرگ ) لقب گونه ای است که در آخر اسم مردان درآید. ( یادداشت مؤلف ). || شخص بزرگ و امیر. ( فرهنگ نظام ). امیر. ( غیاث ). امیر وشاهزاده. || آقا. || پسران پاشا. || ناخدایان. || مأمورین خارجی: ایلچی بیگ. ترجمان بیگ. || حکمران تونس. بای. || نایب السلطنه الجزایر. || والی الجزایر. || رؤسای کرد، گاهی به این عنوان خوانده میشده اند. آنکه در مقام از خان خردتر است. ( یادداشت مؤلف ). بَگ. در زبان ترکی بیگ لقب اشخاص بزرگ است و تاکنون در مملکت ترکی همان استعمال هست لیکن در ایران بیگ در آخر اسم نوکرهای کم درجه دولتی می آید و در آخر اسم نوکرهای خصوصی هم می آید. همچنین در زبان ترکی لفظ خان مخصوص سلاطین و شاهزادگان است اما در ایران به اشخاص متوسط هم خان گفته میشود. جهت تنزل معنی خان و بیگ در ایران رقابت میان ترکان عثمانی و ایرانیان بود که در آخر قرن دهم هجری بعد از تأسیس دولت صفویه در ایران شروع شد. بمجرد تأسیس دولت صفویه جنگ میان دو دولت مذکور در جریان آمد و تا قریب دویست سال ادامه داشت. در آن مدت قریب چهل سال جنگ میان ایشان واقع شد و به جنگهای نادرشاه خاتمه یافت. در دوران رقابت، سلاطین ترک به امرای خود با لفظ پاشا ( مخفف پادشاه ) که مخصوص سلاطین ایران بود لقب دادند و سلاطین ایران هم لفظ خان را که مخصوص سلاطین ترک بود به امرای خود لقب دادند و بیگ هم که در ترکی مخصوص امراء بود در ایران به اشخاص کم رتبه و عادی داده شد. بعد که رقابت تمام شد الفاظ در معانی ثانوی خود ماندند. ( از فرهنگ نظام ). این لقب اکنون از ارزش خود افتاده است و این ایام به اشخاص کوچک داده میشود. ( از ناظم الاطباء ). رجوع به بیک و بک شود.

فرهنگ عمید

عنوان شاهزادگان، امیران، فرماندهان سپاه، و سران قبیله.

فرهنگ فارسی

امیر، بزرگ، سرکرده
( اسم ) عنوانی که بشاهزادگان و نجبا داده میشد. ۲ - امیر قبیله ای کوچک. ۳ - فرمانده سپاه.

جملاتی از کلمه بیگ

ارتق بیگ یکی از فرماندهان لشکر بزرگ سلجوقی امپراتوری در طول نبرد ملازگرد در سال ۱۰۷۱ میلادی بود. پس از جنگ او در بخشی از فتح آناتولی از طرف امپراتوری سلجوقی است. او دره یاشیل ایرماق را در سال ۱۰۷۷ فتح کرد و در خاموش کردن عصیان ۱۰۷۷ به سلطان خدمت کرد.