درج

درج. [ دَ ] ( ع مص ) براه خود رفتن. ( از منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). برفتن پیر و کودک. ( المصادر زوزنی ). || ترقی نمودن در مرتبه. || لازم گرفتن میانه راه را از دین و کلام. || برخوردن گوشت «دراج » دوام کردن. ( از منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). || درنوردیدن و تا کردن و پیچیدن جامه یا نامه را. ( از اقرب الموارد ) ( از ناظم الاطباء ). نوردیدن کاغذ و طومار و شکن نامه. ( غیاث ) ( آنندراج ). || قرار دادن ساختمان را بصورت مرتبه هایی بالای یکدیگر. || تا کردن و داخل کردن چیزی را در چیزی. ( از اقرب الموارد ). پیچیدن چیزی را در چیزی. ( غیاث ) ( آنندراج ). دربردن چیزی به چیزی. ( مقدمه لغت میرسیدشریف جرجانی ص 1 ). || سخت وزیدن باد بر سنگریزه ها. ( از اقرب الموارد ) ( از ناظم الاطباء ).
درج. [ دَ ] ( ع اِ ) کاغذ و نورد نامه. ( منتهی الارب ). آنچه در آن نوشته شود، گویند أنفذته فی درج الکتاب؛ در طی آن. ( از اقرب الموارد ) ( از منتهی الارب ). || طومار و پیچ نامه. ( دهار ). طوماری که خطاط در آن خط نوشته باشد. ( مقدمه لغت میرسیدشریف جرجانی ص 1 ). در عربی طوماری بود که در آن چیزها نوشته باشند. ( برهان ): 
اصل فهرست رادمردی را
جز دل شاه درج و دفتر نیست.عنصری.مرا در هیچ بزم و هیچ مجلس 
مرا بر هیچ درج و هیچ دفتر.مسعودسعد.بر بدیهه بر سر شراب دوسه درج [ اندر تاریخ پادشاهان ایران ] بنوشتم در این معنی. ( مجمل التواریخ و القصص ). || خطی را گویند که در کاغذ منقش نوشته شده باشد. ( برهان ). خط نقش آمیز. ( شرفنامه منیری ). || درنورد ولف و جوف. در خلال. در ضمن: فرمان عالی رسید به خط خواجه بونصر مشکان آراسته به توقیع و درج آن ملطفه به خط عالی. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 379 ). استادم را گفت: نامه بنویس به وزیر و این نامه ها را درج آن نه تا بر آن واقف گردد و آنچه واجب است در هر بابی بجای آرد. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 543 ). نامه ای که نبشته بودند به بنده سوری درج این نامه به خدمت فرستادم تا رای عالی بر آن واقف آید. ( تاریخ بیهقی ص 478 ). این ملطفه را فرمود تا در درج آن نهادند. ( تاریخ بیهقی ص 437 ). به خط عالی ملطفه درج آنست. ( تاریخ بیهقی ص 375 ). رقعتی نبشتند به امیر و بازنمودند که چنین حادثه صعب بیفتاد و این رقعت منهی در درج آن نهادند. ( تاریخ بیهقی ص 492 ). از خزانه فکر درهای شاهوار در درج آن نامه درج کرد. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 188 ). || ( ص )منطوی. مندرج:

[ویکی الکتاب] معنی دَرَجَةً: درجه و مرتبه صعودی (درج به معنی "پله "را در جائی بکار میبرند که مساله بالا رفتن و صعود را در نظر داشته باشند )
معنی دَّرْکِ: درجه و مرتبه نزولی (بر وزن درج و به معنای آن است، چیزی که هست درج به معنی "پله "را در جائی بکار میبرند که مساله بالا رفتن و صعود را در نظر داشته باشند ولی درک در جائی بکار میرود که مساله پائین آمدن مورد نظر باشد و به همین جهت گفته میشود: درجات بهشت...
تکرار در قرآن: ۲۰(بار)