نقوش ختایی یکی از انواع طرح های سنتی و بسیار زیبا در فرشهای ایرانی است. این نقوش به طور خاص به طراحیهایی اشاره دارند که شامل الگوهای گل و گیاه، به ویژه گلهای درشت و پیچیده، و همچنین اشکال هندسی و خطوط نرم و منحنی هستند و از طبیعت و زیباییهای آن الهام میگیرند.
این طراحی ها به صورت متقارن و با جزئیات دقیق ایجاد میشوند. استفاده از رنگهای زنده و متنوع در این هنر به فرش جلوهای خاص و زیبا میبخشد. برخی از نقوش ختایی ممکن است نمادهای خاصی را در خود داشته باشند که به فرهنگ و تاریخ ایران مرتبط هستند.
نقش و طرح های هنرمندانه ختایی به صورت تکراری در طراحی فرش ها به کار میروند و این تکرار به ایجاد حس هماهنگی و زیبایی کمک میکند و به دلیل طراحی های منحصر به فرد و جذابیت بصری، در بین علاقهمندان به فرشهای دستباف بسیار محبوب هستند.
ختایی. [ خ َ ] ( ص نسبی ) منسوب به ختا:
گر نامه کند شاه سوی قیصر رومی
ور پیک فرستد سوی فغفور ختایی.منوچهری.
(خَ ) (ص نسب. ) ۱ - از مردم ختا. ۲ - یکی از طرح های اساسی و قراردادی هنرهای تزیینی ایرانی که در قالی و کاشی و تذهیب به کار رود و آن طرح نموداری است از شاخة درخت یا بوته با گل و برگ و غنچه.
۱. از مردم ختا.
۲. (اسم ) طرحی به شکل گل، غنچه، شاخه، برگ، و خطوط منحنی که در هنرهای تزئینی، مانند قالی، کاشی، و تذهیب به کار می رود.
۳. (اسم ) نوعی آجر، کوچک تر از آجر نظامی.
۴. [قدیمی] پرورش یافته یا تهیه شده در ختا: آهوی ختایی.
( صفت ) ۱ - از مردم ختا اهل ختا. ۲ - یکی از طرحهای اساسی و قرار دادی هنرهای تزیینی ایرانی که در قالی و کاشی و تذهیب بکار میرود و آن طرح نموداری است از شاخ. درخت یا بوته با گل و برگ و غنچه.
ختایی (آغ استفا). ختایی ( به لاتین: Xətai، تا ۲۹ دسامبر ۱۹۹۲ مارکسکوا Marksovka ) یک منطقه مسکونی در جمهوری آذربایجان است که در شهرستان آغستفا واقع شده است. ختایی ۵۷۳۸ نفر جمعیت دارد.
ختایی (بابک). ختایی ( به لاتین: Xətai، تا ۲۰۰۰ سووت آباد Sovetabad ) یک منطقه مسکونی در جمهوری آذربایجان است که در شهرستان بابک واقع شده است.
ختایی (خواجه وند). ختایی ( ترکی آذربایجانی: Xətai ) یک منطقهٔ مسکونی در جمهوری آرتساخ است که در استان مارتونی واقع شده است.
ختایی (شرور). ختایی ( به لاتین: Xətai ) یک منطقه مسکونی در جمهوری آذربایجان است که در شهرستان شرور واقع شده است. ختایی ۳۷۶ نفر جمعیت دارد.
خَتایی
نگاره ای خطی، نازک، و ظریف، نمودار طرحی از نهال با خمیدگی ملایم و به شکل کمان یا نیمه کمان. معمولاً نقش هایی از گل، غنچه، برگ و بند را دربر می گیرد و به هم می پیوندد و میان آن ها هماهنگی به وجود می آورد. ختایی گاه تنها و گاهی همراه با خط های اسلیمی در اکثر هنرهای سنتی از جمله قالی بافی، زری بافی، تذهیب، مینیاتور، کاشی سازی، حجاری و گچ بری به کار می رود.
💡 به ترکانِ ختایی التفاتی نیست در مجلس به استصواب ما را نیست بس چندان مبالاتی
💡 دیده بد به تو ای ترک ختایی مرساد! که بدخشان ز لب لعل تو خونین جگرست
💡 برجستهترین حادثه در تاریخ موسیقی عاشقیٔ بر تخت نشستن شاه اسماعیل صفوی (۱۴۸۷–۱۵۲۴) بود. شاه اسماعیل پادشاهی شاعر بود، که با تخلص ختایی یک دیوان مثنوی در وصف علی بن ابیطالب سروده بود. این پادشاه خود را یک عاشیق به حساب میآورد، و چنان به این هنر وابسته بود که در شعری همراه داشتن ساز را جز ارکان اربعه انسانیت شمردهاست.
💡 مژهها و چشم یارم به نظر چنان نماید که میان سنبلستان چرد آهوی ختایی
