شلوار

شلوار یک نوع پوشاک پایین‌تنه است که به‌صورت دو لوله عمودی برای پوشاندن پاها طراحی شده و از پارچه‌های مختلف دوخته می‌شود. این لباس به‌خاطر راحتی و تنوع در سبک و طرح، در فرهنگ‌های مختلف به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع جنس و مدل

جین: از پارچه جین ساخته می‌شود و به دلیل دوام و راحتی محبوب است.

کتان: از پارچه کتان تهیه می‌شود و معمولاً برای استفاده روزمره مناسب است.

ورزشی: طراحی شده برای فعالیت‌های ورزشی که از مواد سبک و تنفس‌پذیر ساخته می‌شوند.

رسمی: برای موقعیت‌های رسمی و اداری طراحی شده و از پارچه‌های با کیفیت‌تر تهیه می‌شود.

راحتی: طراحی شده برای راحتی و استفاده در خانه.

سبک‌ها

شلوارها می‌توانند در سبک‌های مختلف طراحی شوند، از جمله شلوارهای تنگ، گشاد (راحت) و کلاسیک.

لغت نامه دهخدا

شلوار. [ ش َل ْ ] ( اِ مرکب ) ازار. پوشاک پاها. تنبان. ( از انجمن آرا ) ( از آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). جامه ای که مردان و گاهی زنان پوشند و آن از کمر تا قوزک پاها را می پوشاند. سراویل. سروال. مئزر. ایزار. ( یادداشت مؤلف ). ازار. ( دهار ). بمعنی ازار و مرکب است از شل که بمعنی ران است و وار که کلمه نسبت است. ( غیاث ) ( از آنندراج ): [ مردم روس ] از صد گز کرباس کمتر یا بیشتر یک شلوار دوزند و اندر پوشندو همه بر سر زانو گرد کرده دارند. ( حدود العالم )

فرهنگ معین

(شَ ) (اِ. )نوعی لباس که معمولاً مردان پوشند و از کمر تا مچ پا را می پوشاند، تنبان.

فرهنگ عمید

پوشاکی که از کمر تا پشت پا را می پوشاند، تنبان.

فرهنگ فارسی

پوشاکی که ازکمرتاپشت پارامیپوشاند، تنبان
( اسم ) جامه ای که معمولا مردان پوشند و آن از کمر تا قوزک پاها را پوشاند تنبان.

دانشنامه آزاد فارسی

پوشش پا از کمر به پایین. شلوارها در دورۀ مادها برخی دَم پا رکاب دار بودند تا به هنگام سواری شلوار به بالا کشیده نشود، برخی ساق پیچ، بعضی تنگ و چسبان، و برخی دیگر پُف دار بودند که از زانو داخل چکمه فرو می رفت و شماری دیگر چین هایی افقی داشتند. در دورۀ پارت ها (اشکانیان) سه نوع شلوار رایج بود: ۱. شلوارهایی با چین های بیضوی که در انتها یا بسته می شد یا داخل چکمه ها قرار می گرفت؛ ۲. شلوارهایی با چین های عمودی؛ ۳. شلوارهایی با چین های عرضی. شلوار ساسانیان طرح و برش کامل تری نسبت به دورۀ اشکانی داشتند. برخی شلوارها بلند تا مچ پا و برخی درون ساق پیچ ها فرو می رفتند. شلوارهای صاف تنها در دورۀ ساسانیان در قرن ۷م ظاهر شد و تا دوره های بعد نیز ادامه داشت. شلوارهای پُف دار و شلوارهای گشاد، که در مچ ها جمع می شدند، در دورۀ امویان رایج بودند و نشان از تداوم پوشش ساسانی داشتند. شلوار (سروال) در دورۀ خلفا گاه نخی و در بیشتر موارد ابریشمین بود. سروال مردم عادی اغلب از کتان سفید و تا روی قوزک پا بود و در کمر بندی داشت. گاه به جای آن قطیفه ای به کمر می بستند. در اوایل دورۀ عباسیان شلوارها حجیم بودند و در مچ پاها و بالای چکمه های ساق کوتاه جمع می شد. چهار خلیفۀ آخر دورۀ عباسی، یعنی ناصر، ظاهر، مستنصر، و مستعصم سراویل فتوت می پوشیدند و آن شلواری چسبان تا زانوان با نقوشی تصویری بر روی آن بود. در دورۀ طاهریان و صفاریان شلوارها نسبتاً گشاد بود و در مچ پا کیپ می شد. روستاییان در روزگار صفاریان سروال نمی پوشیدند و تنها پارچه یا تکۀ پوستینی بر کمر و نیز بر گردن و سینۀ خود می آویختند. در دورۀ سامانیان شلوارها گشاد، چین دار و بلند تا قوزک پا بود. این شلوار در دوره های غزنویان، سلجوقیان، و خوارزمشاهیان پوشیده می شد و جز آن شلوارهای کمی گشاد و دم پا تنگ و شلوارهای تنگ رکاب دار و شلوارهایی که در مچ پا جمع می شد نیز می پوشیدند. شلوارهای زنان در اوایل دورۀ اسلامی گشاد و دم پا تنگ بود، اما در دورۀ متأخرتر تنگ و چسبان شد. شلوار در دورۀ مغولان در بالا گشاد و از زیر زانو به تدریج تنگ می شد؛ گاهی در چکمه های ساق بلند و در کفش های ساق کوتاه فرو می رفت. در دورۀ صفویه شلوارها بسیار گشاد و دم پا تنگ، مثل شلوارهای کردی امروزی، بود؛ در جلو شکافی نداشت، اما لیفه ای داشت که بند شلوار از آن رد می شد. در این دوره مردان و زنان زیرشلواری می پوشیدند. زیرشلواری مردان به جوراب های ساق بلند گشادی (چاقشور) متصل می شد. در دستخوش تغییراتی که در سبک پوشاک ایرانی به تأثیر از اسلوب اروپایی رخ داد شلوارها از پارچه های ظریف انگلیسی دوخته می شد و در این هنگام شلوارهای زنان نیز تنگ و چسبان شد. شلوار زنان در دورۀ زندیه از پارچۀ پنبه دوزی شده و گشاد و راسته دوخته می شدند و داخل آن ها آستری داشت. این شلوار در اوایل دورۀ قاجار نیز رواج داشت. تا اواسط دورۀ ناصرالدین شاه شلوارهای گشاد و بلند زیر دامن های بلند پوشیده می شد، اما چون شلوارها دیده نمی شدند، رفته رفته تنگ شدند؛ البته در دورۀ کوتاهی این شلوارها بدون دامن نیز پوشیده می شدند. شلوار (ازار) مردان در دورۀ اول قاجار (پیش از سفر ناصرالدین شاه به اروپا) از پارچه های نخی و ابریشمی و گشاد بود و آن را، با لیفه ای که در آن یک بند ابریشمی کشی (ازاربند) عبور می دادند و در قسمت جلو گره می خورد، در کمرگاه می بستند و در جلو شلوار چاکی تعبیه نشده بود. پس از سفر ناصرالدین شاه به اروپا (دورۀ دوم قاجار) شلوارها به تقلید از اروپاییان تنگ شد، اما در پایین با نوارهایی به جوراب محکم می شد. در این دوره، در اندرونی ها شلورهای کشی و بافتۀ سفید رواج یافت، که به آن تنکه تنبان می گفتند. در دورۀ پهلوی و به حکم رضاشاه شلوار (تنبان)های دوخت سنتی، که در کمر با قیطان بسته می شدند، جای خود را به شلوار و کمربند غربی داد. هم اکنون در میان طوایف و اقوام ایرانی شلوارهای سنتی خاص همان قوم رایج است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شلوار به لباس پاچه دار پوشاننده بدن از کمر تا قوزک پامی گویند.
عنوان یاد شده به مناسبت در باب صلات و حج آمده است.
عنوان شلوار در صلات
نماز گزاردن با شلوار مستحب و در شلوار به تنهایی- بدون لباسی دیگر- مکروه است. در این صورت مستحب است قسمت بالای بدن نیز پوشیده باشد و با نبود بالا پوش، انداختن حوله یا دستمال یا حتی بند شلوار بر روی دوش کفایت می‏ کند.
پوشیدن شلوار مستحب است و نبودن حائل بین زمین و عورت کراهت دارد. مستحب است شلوار را در حالت نشسته و پس از پیراهن بپوشند و پوشیدن آن در حالت ایستاده، روبه قبله و روبه انسان کراهت دارد.
بالا زدن پیراهن عربی و نیز شلوار تا نیمه ساق هنگام رفتن به نماز عید مستحب است.
احکام شلوار در حج
پوشیدن لباس دوخته در حال احرام بر مرد حرام است؛ لیکن در صورت دسترسی نداشتن به لنگ، پوشیدن شلوار جایز می ‏باشد. از برخی قدما نقل شده که در این صورت، شلوار شکافته و همچون لنگ پوشیده می ‏شود؛ هرچند قائل آن ناشناخته است. آیا در فرض عدم دسترسی به لنگ، پوشیدن شلوار موجب فدیه (قربانی کردن یک گوسفند) می‏ شود یا نه؟ بر عدم وجوب فدیه ادعای اجماع شده است؛ لیکن برخی بر عدم وجوب آن اشکال کرده ‏اند؛ بلکه برخی، فدیه را واجب دانسته ‏اند. البته بنابر قول به شکافتن شلوار، در این صورت، شلوار از مصداق دوخته بودن خارج می‏ شود و در نتیجه فدیه ‏ای نخواهد داشت، مگر آنکه به طور کامل شکافته نشود.

جملاتی از کلمه شلوار

شاهدان عهد ما در عهد و پیمان و وفا سست تر از بند شلوارند پند از من شنو
در سخای آن شه و سلطان جود مر ترا کفشی و شلواری نبود