مرجعیت

کلمه «مرجعیت» دو معنای اصلی دارد:

۱. در معنای کلی و عمومی، مرجعیت به وضعیت یا جایگاهی گفته می‌شود که فرد، نهاد یا منبعی به عنوان مرجع شناخته می‌شود؛ یعنی جایی که دیگران برای کسب اطلاعات، راهنمایی، تصمیم‌گیری یا تایید به آن مراجعه می‌کنند. برای اینکه فرد یا منبعی به عنوان مرجعیت شناخته شود، باید از نظر علمی، فنی، دینی یا فرهنگی دارای اعتبار و تخصص باشد.

۲. در معنای تخصصی‌تر و بسیار مهم در حوزه دین اسلام، به ویژه در مذهب شیعه، مرجعیت به جایگاه و موقعیت مرجع تقلید گفته می‌شود. مرجع تقلید کسی است که دارای تخصص و دانش فقهی بسیار بالا بوده و دیگران در مسائل شرعی و دینی به او رجوع می‌کنند تا حکم شرعی را از او استنباط و تقلید کنند.

لغت نامه دهخدا

مرجعیت. [ م َ ج َ عی ی َ ] ( ع مص جعلی، اِمص ) مرجع بودن. مورد رجوع بودن. محل مراجعه دیگران بودن. رجوع به مرجع شود. || مرجع تقلید بودن. ( فرهنگ فارسی معین ).

فرهنگ معین

(مَ جَ یَّ ) [ ازع. ] (مص جع. ) ۱ - مرجع بودن. ۲ - مرجع تقلید بودن، مجتهد.

فرهنگ فارسی

۱- مرجع بودن.۲- مرجع تقلید بودن مجتهد: درعصر مرجعیت آیهالله سید ابوالحسن اصفهانی...

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] «مرجعیت» در فرهنگ شیعی، آمیزه ای از شأن «افتا» و «ولایت» بوده است و مراجع عظام، هم در احکام کلی الهی مردم را ارشاد می کردند و هم در مسائل جزئی اجتماعی زعامت آنها را بر عهده داشتند. گاه حتی به قضاوت نیز می پرداختند.
اما اگر دو شأن «افتا» و «ولایت» را تفکیک و فقط بر اوّلی عنوان مرجعیت را اطلاق کنیم، با چند پرسش مواجه می شویم:
1. آیا تفکیک مرجعیت از رهبری جایز است؟ یعنی آیا ممکن است کسی در احکام کلّی الهی محل رجوع مردم باشد و دیگری رهبری جامعه اسلامی را در دست داشته باشد؟
2. بر فرض امکان تفکیک، آیا تعدّد رهبری و تعدّد مراجع جایز است؟ یا در هر دو وحدت لازم است؟ یا بین آنها از این جهت، تفاوت وجود دارد؟
3. بر فرض تفکیک مرجعیت و رهبری، آیا می توان در تمام احکام اجتماعی و فردی از غیر رهبر تقلید کرد؟ پیش از پاسخ به پرسش های مزبور، مقدمه کوتاهی در توضیح مفهوم «فتوا» که کار فتوا دهنده است و «حکم» که از ناحیه رهبر صادر می شود، لازم است.
هنگامی که مجتهد برای یافتن حکم کلّی الهی در یک مسئله به منابع دینی مراجعه می کند و با بهره گیری از شیوه های مخصوصی که برای استنباط وجود دارد، حکم مزبور را به دست می آورد و در اختیار مقلّدان خود قرار می دهد، از آن به «فتوا» یاد می کنند. بنابراین، «فتوا» استنباط حکم جهان شمول دین در یک زمینه با مراجعه به منابع دینی و بهره گیری از شیوه های شناخته شده استنباط است.
وقتی رهبر با توجه به احکام کلّی الهی و نظام های اسلامی و با التفات و دقّت در شرایط موجود، وظیفه ای را نسبت به مسئله ای خاصّ برای همگان یا گروهی از افراد یا فرد خاصّی مشخّص می کند، این عمل را «حکم» می نامند. پس «حکم» در عین نظر به احکام کلّی الهی و ارزش ها و آرمان های ماندنی و جهان شمول اسلام، به موقعیت و شرایط خاصّ نیز توجّه دارد و مادامی که آن وضعیت تغییر نکرده، از سوی رهبر یا جانشینان او اعتبار می گردد.

ویکی واژه

مرجع بودن.
مرجع تقلید بودن، مجتهد.

جمله سازی با مرجعیت

مرجعیت دینی، متشکل از علمای مسلمان، روحانیون و محققان فرقه‌های مختلف شکل گرفته‌است. مرجعیت دینی از منازعات داخلی در اسلام به‌شمار می‌آید.
پس از درگذشت میرزای شیرازی در سال ۱۳۱۲ (قمری)، مرجعیت و زعامت دینی به سید اسماعیل انتقال یافت.
تغییر اصطلاح ولایت فقیه به ولایت مطلقه فقیه، حذف شرط مرجعیت برای ولی فقیه، افزایش اختیارات رهبر، حذف شورای رهبری، افزایش اختیارات شورای نگهبان، تأسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و حذف منصب نخست‌وزیر از جمله تغییرات بودند.
پس از درگذشت سید ابوالحسن اصفهانی و سید حسین طباطبایی قمی در سال ۱۳۶۵ قمری، سید حسین طباطبایی بروجردی عهده‌دار مرجعیت شیعیان گشت و این مقام تا ۱۵ سال ادامه یافت.
سید محمدحسن حسینی شیرازی مشهور به میرزای شیرازی و میرزای مجدد (۴ اردیبهشت ۱۱۹۴ – ۱ اسفند ۱۲۷۳)، مرجع تقلید شیعه ایرانی (مرجعیت عام شیعیان در سال ۱۲۴۳) و صاحب حکم تحریم تنباکو بود.
سید ابوالحسن موسوی اصفهانی مدیسه ای (۱۲۴۶ خورشیدی–۱۳۲۵ خورشیدی) فقیه، اصولی و از مراجع تقلید شیعه امامیه بود. وی بعد از درگذشت محمدحسین نائینی، مرجعیت عامه شیعه را بر عهده گرفت و شاگردان زیادی پرورش داد.