قهقرا، واژهای در زبان فارسی، به معنای بازگشتن به عقب یا عقبگرد است. این اصطلاح، که ریشه در واژگان کهن فارسی دارد، بر فرآیند یا حالتی دلالت میکند که در آن، چیزی یا کسی به وضعیتی پیشین یا مرحلهای عقبتر بازمیگردد. در برخی متون، این واژه با ثم ایگای رفتن نیز همراه شده است که بر تشدید یا تداوم این عقبگرد تأکید دارد. در فرهنگ فارسی معین، قهقرا به صورت اِمص به عقب برگشتگی تعریف شده است. این تعریف، جنبهی وصفی و حالتیِ واژه را برجسته میسازد و بر حالتِ قرار گرفتن در وضعیت عقبماندگی یا بازگشت به وضعیت قبلی تأکید میورزد. همچنین، ارجاع به قهقری در این فرهنگ، نشاندهندهی وجود واژگان همریشه یا مشتق دیگری است که مفهوم مشابهی را منتقل میکنند و به درک عمیقتر معنای قهقرا یاری میرسانند. در مجموع، قهقرا مفهومی چندوجهی را در زبان فارسی در بر میگیرد که از بازگشت فیزیکی یا زمانی به عقب تا عقبماندگی در فرآیندها و وضعیتها را شامل میشود. درک دقیق این واژه، مستلزم توجه به بافت کاربرد و ریشههای لغوی آن است تا بتواند مفهوم مورد نظر را به درستی منتقل سازد.
قهقرا
لغت نامه دهخدا
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
۲. (اسم مصدر ) [قدیمی] بازگشت به عقب، پس پس رفتن.
فرهنگ فارسی
۱ - ( مصدر ) به عقب برگشتن سپسایگی رفتن ۲ - ( اسم ) به عقب برگشتگی.
ویکی واژه
به عقب برگشتن، بازگشتن.
جمله سازی با قهقرا
ز بخت خویش برنجم که از نحوست او همیشه کارک من رو به قهقرا دارد
قطرهٔ ابر چو دست گهر افشانت دید قهقرا شد به فلک صورت اجرام گرفت
دشمنش از خوف رو آرد، به اصلاب از رحم بر سبیل قهقرا، سوی عدم سازد فرار