دوستان، که از منظر دستوری در زمرهٔ اسامی جای می‌گیرد، به لحاظ ریشه‌شناسی، صورت جمع کلمهٔ دوست است. دوست در زبان فارسی به معنای رفیق، دلدار، همراه و فردی است که با دیگری مودت، صمیمیت و علاقهٔ قلبی دارد. از این رو، کاربرد اصلی و متداول دوستان، اشاره به مجموعه‌ای از اشخاص متعدد دارد که در قید مهر و دوستی با یک فرد، گروه یا مفهوم مشترک هستند و دلالت بر کثرت دارد. این تعریف بنیادین، چارچوب اصلی فهم این واژه را در زبان فارسی معیار تشکیل می‌دهد.
با وجود ساختار جمعی و دلالت بر کثرت، واژهٔ دوستان در گسترهٔ ادبیات و حوزه‌های مختلف کلامی زبان فارسی، از یک ویژگی معنایی خاص برخوردار است؛ به‌طوری‌که گاهی اوقات در مفهوم و ارجاع مفرد نیز استعمال می‌شود. این استعمال غیرمتعارف، اغلب در بافت‌های خاصی مانند ندای خطابی و صمیمی مانند ای دوستان در خطاب به یک شخص واحد، یا برای بیان احترام و تکریم ویژه نسبت به مخاطب مفرد به کار می‌رود. این گونه از کارکرد، نشان‌دهندهٔ انعطاف‌پذیری زبان و تمایل به استفاده از اشکال جمع برای تلطیف کلام یا القای صمیمیت و همدلی بیشتر است.