ازگیل چند معنی دارد که بیشتر به طبیعت و فرهنگ مرتبط است:
اَزگیل ( نام علمی: Mespilus germanica ) که در زبان گیلکی به آن "کونوس", "کُنوس"؛ در زبان مازندرانی به آن "کِنِس" و "کندس" و در زبان تالشی به آن "فتر" می گویند، نام درخت و میوه ای است از خانواده گلسرخیان از سرده ازگیل ( سرده )، هم خانواده با سیب، گلابی، به، زالزالک و گلابی وحشی. در نزهت نامه علایی هم آن را کندس خوانده اند.
میوه ازگیل بسیار سخت و اسیدی است و تا زمانی که خوب رسیده نشود قابل خوردن نیست.
ازگیل سرشار از ویتامین های «ب» و «ث» است. خواص دارویی ازگیل نیز از روزگاران بسیار دور مورد توجه بوده. بقراط ازگیل را برای مبتلایان به ترشی معده و مدفوع سوزان و عوارض تب نافع می پنداشت. ازگیل برای فشار خون و چربی خون و قند خون مفید است. درمان آبسه دهان و گلو با جوشانده برگ ازگیل - درمان آنژین با جوشانده برگ آن - درمان برفک با برگ آن - منظم کردن قاعدگی - درمان سالک با جوشانده برگ - درمان اسهال بچه ها با جوشانده برگ - منظم کننده کار روده ها - جوشاندهٔ برگ ازگیل ورم گلو و ناراحتیهای حلق را از میان می برد.
اَزگیل (medlar)
درختی با نام علمی Mespilus germanica، از خانوادۀ گل سرخ. این گیاه به سبب میوه هایش، که شبیه گلابی کوچکی با رنگ قهوه ای متمایل به سبز است، به فراوانی کشت می شود. میوه های آن وقتی کاملاً برسند، خوردنی اند. ارتفاع این درخت سه تا پنج متر است و خارهای سختی دارد. ازگیل وحشی در نواحی شمالی ایران می روید و به نام های محلی کنوس، ترش کنوس، ترش سر، و کوندوس معروف است. واریته های کشت شدۀ این گیاه میوه های درشت تری دارند.
وزیدن باد گرم در پائیز که به گیلکی این باد را «کونوس پچی باد» (باد ازگیل پز) می‌نامند، هر ساله با آتش‌سوزی همراه بود، چه در جنگلهای گیلان و چه در شهرها، با توجه به اینکه خانه‌های آن زمان مردم رشت بیشتر از چوب بود و همه ساله خساراتی به مردم وارد می‌شد، آرسن در اینجا هم همانند یک مرد آتش‌نشان جانش را به خطر می‌انداخت و به اطفاء حریق می‌پرداخت.
