آل

آل. (مشتق از فارسی ایران باستان harda به معنی سرخ و قرمز) در باورهای عامیانه، دشمن زائوها، و موجودی افسانه ای، مانند غول بیابانی و جن، در هیئتِ زنی زار و نحیف، یا موجودی پشمالو و سرخ رو، با قدی بسیار بلند. بنابه روایت ها، آل، که در چشمه سارها زندگی می کند، فقط شب هنگام بر زن زائوی تنها یا نوزاد او ظاهر می شود؛ نتیجۀ آن، تب زایمان یا آل زدگی و گاه مرگ زائوست. اگر زائویی با تب زایمان بمیرد، می گویند آل از آب گذشته و جگر او را بیرون آورده؛ اگر از تب زایمان رهایی یابد، گویند آل موفق نشده از آب بگذرد؛ اگر نوزاد در روزهای اول زندگی اش بمیرد، گویند آل نوزاد را با خود برده است. برخی ظاهر شدن او را تا پیش از شبِ شش و برخی تا پیش از حمام زایمان زائو می دانند. همۀ روایت ها بر آن اند که آل از ابزارهای آهنین و زغال یا سیاهی و بوی پیاز می گریزد.
اَل
درختان و درختچه هایی از جنس کورنوس، متعلق به خانوادۀ زغال اخته. در کتب قدیم، نام های مختلفی از قبیل قَرانیا، راهِن، سرخک، طاقدانه و قُرنوس برای اَل آمده است. از این جنس، سه گونه در ایران می روید: ۱. سیاه ال، با نام علمی کورنوس استرالیس که درختی زیبا دارای برگ های بیضوی یا تخم مرغی شکل، گل های شکری رنگ در گل آذینِ دیهیم و میوۀ شَفت تیره رنگ است. برگ های این درخت در پاییز به رنگ عنابی درمی آید و به سبب زیبایی چشمگیرش در باغ ها کاشته می شود. سیاه ال بومی اروپا و آسیای شمالی است و در جنگل ها و ارتفاعات شمال و غرب می روید؛ ۲. زغال اخته، با نام علمی 'کورنوسمسکه در جنگل های ارسباران می روید و گل های زردرنگ کوچک و میوۀ شفت سرخ رنگ و خوراکی دارد؛ ۳. شفت، با نام علمی 'کورنوسسانگوئیناکه در ارتفاعات شمال غرب وجود دارد. تنۀ این درخت قهوه ای رنگ با بویی زننده، شاخه های آن ارغوانی صاف، گل های آن کوچک و میوه اش شفت سیاه رنگ است. برگ های این درخت در پاییز به رنگ ارغوانی تیره درمی آید.