واژه‌ی «الجَبَل» در زبان عربی به‌معنای کوه است و از ریشه‌ی «جَبَلَ» گرفته شده که به معنی برآمدگی و بلندی در زمین است. در متون عربی و فارسی، این واژه نه تنها برای اشاره به کوه‌های طبیعی و فیزیکی به کار می‌رود، بلکه گاه نمادی از استواری، پایداری و عظمت نیز به شمار می‌آید. بنابراین، این کلمه می‌تواند هم اشاره‌ای واقعی به کوه داشته باشد و هم بار معنایی استعاری، همچون «انسانی استوار چون کوه» یا «ایمان محکم همچون الجبل».
در منابع جغرافیایی و تاریخی، این واژه گاه به عنوان نام ناحیه‌ای خاص نیز به کار رفته است. مثلاً در دوران اسلامی، مناطقی در عراق، شام و یمن با عنوان «ناحیه‌الجبل» شناخته می‌شدند که معمولاً مناطق کوهستانی یا صعب‌العبور بودند. به‌ویژه در عراق قدیم، «جِبال» (جمع جبل) به سرزمین‌های کوهستانی میان ایران و عراق گفته می‌شد که جایگاه اقوام گوناگون و دژهای طبیعی بود. این کاربرد تاریخی، نشان می‌دهد که این کلمه فراتر از یک واژه‌ی طبیعی، بُعد فرهنگی و جغرافیایی نیز دارد.
از نظر ادبی و عرفانی نیز «الجبل» در اشعار عربی و فارسی، نمادی از پایداری در برابر سختی‌ها و قرب الهی دانسته شده است. صوفیان، کوه را جایگاه خلوت و تأمل می‌دانستند، چنان‌که پیامبران برای راز و نیاز و دریافت وحی، به کوه‌ها پناه می‌بردند. در این معنا، «الجبل» مکانی است میان زمین و آسمان، جایی برای رسیدن از مادیت به معنویت. ازاین‌رو، این واژه نه تنها در لغت به معنی کوه است، بلکه در فرهنگ و اندیشه‌ی انسانی، نمادی از بلندی روح و استواری ایمان به شمار می‌رود.
