دانشنامه اسلامی
۱. تسبیح خداوند از جانب مؤمنان، هدفی برای بعثت پیامبر صلی الله علیه وآله:•«انا ارسلنـک شـهدا ومبشرا ونذیرا لتؤمنوا بالله ورسوله وتعزروه وتوقروه وتسبحوه بکرة واصیلا:به یقین ما تو را گواه (بر اعمال آنها) و بشارت دهنده و بیم دهنده فرستادیم،تا (شما مردم) به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از او دفاع کنید و او را بزرگ دارید، و خدا را صبح و شام تسبیح گویید.» کلمه تسبیح به معنای منزه داشتن است ، و این کلمه نیز مانند کلمه ذکر بستگی به لفظ ندارد، هر چند تسبیح به لفظ یعنی گفتن سبحان الله نیز یکی از مصادیق آن است و گرنه تسبیح در سویدای دل از آن مهم تر است . کلمه بکره به معنای اول روز و کلمه اصیل به معنای آخر روز و بعد از عصر است ، و اگر تسبیح را مقید به بکره و اصیل کرده ، برای این است که این دو هنگام ، هنگام تحول احوال افق است ، در صبح ، افق تاریک روشن می شود، و در غروب دوباره رو به تاریکی می گذارد، و این تغییر و دگرگونی مناسب با این است که خدای را منزه از تغیر و تحول ، و معرض دگرگونی بودن بدانیم ، ممکن هم هست دو کلمه بکره و اصیل کنایه باشد از دوام . ۲. هدف حضرت موسی علیه السّلام دستیابی به فرصتی مناسب برای تسبیح بسیار پروردگار:•«قال رب اشرح لی صدری کی نسبحک کثیرا:(موسی) گفت: «پروردگارا! سینه ام را گشاده کن؛تا تو را بسیار تسبیح گوییم؛». حضرت موسی علیه السّلام از خداوند درخواست می کند که چنانچه هارون را وزیر من قرار دهی و در اداء وظایف طاقت فرسای رسالت با من شریک فرمائی می توانیم زیاده ساحت کبریائی را تسبیح و ثناء گوئیم به این که وظیفه رسالت را بدین وسایل انجام دهیم و در مجامع عمومی مردم نام پروردگار را یاد آورده و ساحت او را از نقص و امکان و شریک تنزیه نمائیم و همچنین علم و قدرت و حیات ازلی و ابدی پروردگار را یادآوری نمائیم.بالاخره کثرت تسبیح و ذکر پروردگار بوسیله دعوت مردم است به توحید و یکتاپرستی و با کمک یکدیگر بتوانیم برای عموم مردم پروردگار را به یگانگی و بی همتائی معرفی نمائیم و آغاز از خدایان خیالی سمت الوهیت و تدبیر را سلب نمائیم و سپس به صفات کمال و علم و قدرت ازلی و ابدی پروردگار قلوب مردم را متوجه سازیم.نتیجه شرکت هارون این است که:" تو را بسیار تسبیح کنیم و ذکر گوییم". پس ذکر و تسبیحی که با وزارت هارون ارتباط داشته باشد ذکر و تسبیح علنی و در بین مردم است نه در خلوت و نه در دل، زیرا ذکر و تسبیح در خلوت و در قلب، هیچ ارتباطی با وزارت هارون ندارد، پس مراد این است که آن دو در بین مردم و مجامع عمومی و مجالس آنان، هر وقت که شرکت کنند، ذکر خدای را بگویند، یعنی مردم را به سوی ایمان به وی دعوت نموده، و نیز او را تسبیح گویند، یعنی خدای را از شرکاء منزه بدارند.
آثار تسبیح
۱. ↑ فتح/سوره۴۸، آیه۸.
...
