معنی منافع الحیوان

دانشنامه عمومی

منافع الحیوان ترجمه فارسی کتاب طبایع الحیوان و خواصها و منافع اعضائها است که در سال ۶۹۹ ه‍. ق در دوره ایلخانی به دست عبدالهادی بن محمدبن محمودبن ابراهیم المراغی برای غازان خان پادشاه مغول ترجمه شده است. این کتاب دربارهٔ حیوانات و خواص پزشکی و دارویی اعضای بدن آن ها است.
اصل کتاب به زبان عربی بوده و آن را عبیدالله بن جبرائیل ابوسعید بختیشوع، آخرین طبیب مشهور خاندان بختیشوع نوشته است.
منافع الحیوان قدیمی ترین کتاب مصورسازی شده موجود عهد ایلخانان محسوب می شود. نسخه نسبتاً کاملی از این ترجمه فارسی در موزه مورگان نیویورک نگهداری می شود و از نظر نقاشی هایی که دارد در تاریخ هنرو نگارگری ایران اهمیت زیادی یافته است. صفحه های پراکنده ای از آن نیز در موزه های دیگر جهان هست. این کتاب در مکتب تبریز ایلخانی یا مکتب تبریز اول به دستور غازان خان تصویرسازی شده است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] منافع الحیوان (کتاب). «منافع الحیوان »، اثر عبد الهادی بن محمد بن محمود بن ابراهیم مراغی ، از نوشته های قرن هفتم در موضوع طب قدیم و به زبان فارسی می باشد.
در مقدمه کتاب ، به قلم علامه محمد قزوینی دو مطلب در باره این کتاب ذکر شده که لازم به ذکر است: ۱. احتمال قوی وجود دارد که قسمتی از کتاب مفقود شده است و کتاب، کامل نیست ؛ البته مصحح کتاب، آقای محمد روشن، این احتمال را نادرست می داند. ۲. کتاب، ترجمه کتابی دیگری است و توسط عبد الهادی مراغی ترجمه شده است و نام اصلی مؤلف، به دلیل افتادگی دو ورق از دیباچه کتاب، معلوم نیست، هر چند به احتمال قوی، مؤلف آن، عبید الله بن جبرئیل بن عبید الله بن بختیشوع می باشد و نسخه ای از کتاب اصلی، در پاریس موجود است.
ساختار کتاب
کتاب، در یک جلد منتشر شده است و مشتمل بر پیش گفتار مصحح، مقدمه ای از علامه محمد قزوینی و یک مقدمه از مؤلف می باشد. در ادامه، شاهد متن کتاب هستیم، سپس سه پیوست که یکی تصویر نسخه متعلق به مجموعه پیریونت مورگان، دوم تصاویری از نسخ دیگر کتاب و پیوست سوم، برخی تصاویر رنگی از نسخ قدیم می باشد و در پایان، فهرست های کتاب ذکر شده است.
گزارش محتوا
کتاب، از قدیمی ترین کتب مصوری است که برای خانان مغول تهیه شده است. در مقدمه کتاب، تصریح شده است که کتاب به حضور غازان خان (۱۲۹۵- ۱۳۰۴) تقدیم گردیده است. متن کتاب، به سبب نثر پخته و ساده و دل پذیر و نیز محتوای جالب و همه پسند، می تواند برای غالب کتاب خوانان، خواندنی و آموزنده باشد و دست کم ما را با تصورات و توهمات قدما در باره حیوانات، آشنا کند.متن کتاب، شامل چهار مقاله می باشد: ۱. اندر خواص و منافع انسان ها ؛ ۲. اندر طباع و خواص چهارپایان و وحوش و بهایم ؛ ۳. اندر مرغان بزرگ و کوچک؛ ۴. اندر هوام و حشرات زمین و آبی. مؤلف، ابتدا، برای هر حیوانی آفرینش و صورت آن را ذکر می کند، سپس خاصیت و منافع آن را برمی شمارد؛ به عنوان نمونه، در مقاله دوم کتاب که در باره چهارپایان، وحوش و بهایم است، اولین حیوان را که نام می برد شیر است و آن را چنین توصیف می کند: شیر، از همه ددان بنیروتر و قوی تر است و از هیچ حیوان نیندیشد و تنها رود و با هیچ جانور همراهی نکند و از بزرگ منشی که باشد، چون شکاری کند آن قدر که سیر شود بخورد و باقی بگذارد و باز بدو نگردد و کودک و زن را نشکرد... مؤلف، پس از این توصیفات، به ذکر منافع شیر پرداخته است که البته افتادگی هایی هم در متن مربوطه وجود دارد که مصحح کتاب، محمد روشن، این علامت «)»، را به جای آنها نهاده است.
وضعیت کتاب
...