دانشنامه اسلامی
اجداد او از بَلیان، یکی از قُرای کازرون فارس ، بوده اند. نسب پدری او به هفت واسطه به شیخ اوحد الدین بلیانی (متوفی ۶۸۳)، عارف قرن هفتم، و از او به چندین واسطه به امام موسی کاظم علیه السلام می رسد. پدرش پیش از ولادت او به هندوستان رفت و همان جا درگذشت تقی الدین در ۹۷۳ در اصفهان به دنیا آمد.
تحصیلات
در چهارسالگی قرآن آموخت، و صرف ، نحو ، فقه ، منطق ، ریاضی و حکمت الهی را در مکتبی که شاه طهماسب اول صفوی (حک: ۹۳۰ـ۹۸۴) برای یتیمان با اصل و نسب ترتیب داده بود، نزد شیخ علی منشار ، فراگرفت ، و مدت دوازده سال در اصفهان ماند در پایان شانزده سالگی از اصفهان به فارس رفت و مدت چهار سال در خدمت علما و شعرا و عرفا بود.در آن جا نزد مولانا میرقاری ، پسر عموی پدرش، نجوم ، هیئت ، اسطرلاب ، جفر ، اعداد ، حساب ، اکسیر ، تکسیر (مسّاحی)، قرائت و تفسیر آموخت و نیز داماد وی شد.
شرح حال
او معاصر شاه عباس اول صفوی (حک: ۹۹۶ ـ ۱۰۳۸) بود و نزد وی تقرب بسیار یافت، و شاه به او لقب «بنگی شاعر» داد، اما شعرا و ظرفا او را «شاه پسند» می نامیدند در ۱۰۰۵، به عتبات عالیات رفت و در ۱۰۰۸ به اصفهان بازگشت در ۱۰۱۵، به لاهور رفت و پس از مدتی اقامت در آن جا همراه اردوی جهانگیرشاه (حک: ۱۰۱۴ـ۱۰۳۷) عازم آگره شد ، سپس به گجرات آمد و سه سال در آن جا ماند و مجدداً به آگره بازگشت و ظاهراً در هندوستان درگذشت.
وفات
...
