قرینه صارفه

لغت نامه دهخدا

قرینه صارفه. [ ق َ ن َ / ن ِ ی ِ رِ ف َ / ف ِ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) هرگاه لفظ در معنای مجازی آن استعمال گردد باید با قرینه توأم باشد. این قرینه را اصطلاحاًقرینه صارفه گویند از آن جهت که لفظ را از معنی حقیقی منصرف میگرداند، و اگر این قرینه نباشد لفظ منصرف به معنی حقیقی میشود و معنی مجازی فهمیده نمیشود. ( از هنجار گفتار تقوی ). و رجوع به مطول ، قرینه شود.

فرهنگ فارسی

هر گاه لفظ در معنای مجازی آن استعمال گردد باید با قرینه توام باشد .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] به قرینه خارج کننده لفظ از معنای حقیقی به معنای مجازی «قرینه صارفه» گفته می شود.
قرینه صارفه، مقابل قرینه معیّنه بوده و عبارت است از قرینه ای که کلام را از معنای حقیقی خود بر گردانده و بر معنای مجازی آن حمل می نماید؛ یعنی بیان گر این مطلب است که مراد جدی متکلم ، معنای مجازی کلام وی است نه معنای حقیقی آن.این قرینه را از آن رو صارفه می گویند که لفظ را از معنای حقیقی خود به معنای مجازی منصرف می کند،
← مثال
۱. ↑ اصول فقه، رشاد، محمد، ص۱۶-۱۵. ۲. ↑ لغت نامه دهخدا، دهخدا، علی اکبر، ج۱۰، ص۱۵۴۷۶. ۳. ↑ بدایع الافکار، رشتی، حبیب الله بن محمد علی، ص۹۴-۹۳.
فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۳۱، برگرفته از مقاله «قرینه صارفه».
...