لغت نامه دهخدا
بتیاره. [ ب ِ رَ / رَ ] ( اِ ) هرچیز که مردمان آن را دشمن دارند و هر صورتی که در نظرها زشت و قبیح نماید. ( برهان قاطع ). هر چیز ترسناک که زشت و دلیر بر کس نماید. مهیب. چیزی که مردم آن را دشمن دارند. ( صحاح الفرس ). پتیاره. هرچیز مهیب ومکروه که بی اختیار بر کسی آید خواه حادثه زمانه و خواه جانور و خواه حکم قدر و بلیه فلک. ( از آنندراج ) ( انجمن آرا ). مکر و فریب. پتیاره. ( غیاث اللغات ). چیزی که دشمنش دارند. ( شرفنامه منیری ) :
نیاید ز ما با قضا چاره ای
نه سودی کند هیچ بتیاره ای.فردوسی.چو لطفش آمد بتیاره زمانه هاست
چو قهرش آمد اقبال آسمان هدرست.انوری. || فتنه :
بد گشت چرخ با من بیچاره چون کنم
و آهنگ جنگ دارد و بتیاره چون کنم.کسائی.مرا چون صبر باشد در جدائی
ازین بتیاره چون یابم رهائی.( ویس و رامین ).مرا مادر درین بتیاره افکند
که بر رامین دلم را کرد خرسند.( ویس و رامین ).میان این دو بتیاره بماندم
ز دو بتیاره بیچاره بماندم.( ویس و رامین ).گردش افلاک با بتیاره حکمش خجل
صورت تقدیر در آئینه حکمش عیان.سید ذوالفقار شروانی. || غول بیابانی. دیو. ( برهان قاطع ). دیو بزرگ. دیو فریب دهنده. ( از فرهنگ شعوری ). دیو. ( غیاث اللغات ) :
جهانی بر آن جنگ نظاره بود
که آن اژدها جنگ بتیاره بود.فردوسی. || زشت. جادو. ( یادداشت مؤلف ) : بوالمؤید اندر کتاب گرشاسب گوید که چون خسرو به آذربادگان رفت و رستم دستان با وی و آن تاریکی و بتیاره دیوان به فر ایزد تعالی بدید. ( از تاریخ سیستان ).
پیر و زال نفس اماره
سر به زنجیر دیو بتیاره.شیخ الاسلام بهائی افندی.|| افسون. فریب. ( غیاث اللغات ). || یکی از دو خانه هریک از خمسه متحیره که آن خانه با آن کوکب ناموافق باشد. وبال. بطیارج. ( یادداشت مؤلف از التفهیم ). و رجوع به پتیاره شود.
