دانشنامه اسلامی
2. این حاشیه به ویژه از جهت تعرضاتی که به آراء صدرالمتألهین دارد، محتاج مقدمه ای تحلیلی و مفصل در بررسی وجوه این ایرادات همراه با داوری درباره آنهاست که از این جهت نیز خلأ به چشم می خورد.
2. مقاله «الحاشیة علی إلهیات الشفاء»، نوشته سید محمود یوسف ثانی، منتشرشده در ماهنامه کتاب ماه ادبیات و فلسفه (از انتشارات خانه کتاب ایران)، مرداد 1378، شماره 22.
مطالعه کتاب الحاشیة علی الشفاء (الالهیات) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور
[ویکی نور] الحاشیه علی الشفاء (کتاب طبیعیات). الحاشیة علی الشفاء از جمله حواشی کتاب شفاء ابنسینا به قلم آقا جمالالدین خوانساری است. این حاشیه بر بخشی از فن اول کتاب طبیعیات به زبان عربی نوشته شده است. رضا استادی این اثر را مورد تحقیق قرار داده و بر آن به زبان فارسی مقدمهای نوشته است.
مهمترین و یا از مهمترین آثار ابنسینا کتاب شفاء شامل چهار بخش: منطق، طبیعیات، ریاضیات و الهیات است. هریک از بخشهاى چهارگانه شفا شامل چند فن و هر فن داراى یک یا چند مقاله و هر مقاله فصلهایى دارد.
بخش طبیعیات داراى هشت فن است. هر یک از فنها مشتمل بر یک یا چند مقاله است: فن اول چهار مقاله؛ فن دوم یک مقاله، فن سوم یک مقاله و....
بر کتاب شفا، حواشی و شروح متعددی نوشته شده که محقق کتاب به نقل از الذریعه آقابزرگ طهرانی به اسامی بیست مورد از آنها اشاره کرده است. حاشیه آقا جمال خوانسارى بر طبیعیات شفا حاشیه اى است بر بخشی از فن اول که عبارت است از مقاله اول و دوم و یک فصل از مقاله سوّم.
محقق در ادامه به سابقه نشر این اثر اشاره کرده مینویسد: «این حاشیه به طور ناقص در هامش طبیعیات شفا چاپ سنگى از صفحه 1 تا 82 چاپ شده بود و لازم بود به طور کامل چاپ شده و در اختیار محققان قرار گیرد». در تصحیح این حاشیه از سه نسخه خطى و نیز نسخه چاپى مذکور استفاده شده و غالب منقولات آن از مصادرش تخریج شده است. آدرسهایى که دنبال «قوله» آمده از صفحه یک تا 82 چاپ سنگى طبیعیات شفا است.
محقق همچنین به این نکته اشاره کرده که نسخه اى که بهعنوان حاشیه طبیعیات شفا تألیف آقا حسین خوانسارى در ذریعه یاد شده همان حاشیه طبیعیات تألیف آقا جمال خوانسارى است نه آقا حسین خوانسارى (پدر آقا جمال). نسخه هایى که از حاشیه شفا تألیف آقا حسین خوانسارى در دست است فقط حاشیه الهیات است که توسط کنگره آقا حسین خوانساری چاپ شده است.
