دانشنامه اسلامی
در این تفسیر برخی آیات تأویل شده و بیشتر تأویلها درباره معجزات پیامبر و امامان است(- ص 429- 441، 497- 500).
در این تفسیر به اسباب نزول آیات کمتر توجه شده، گر چه به مصادیق آیات اشاره شده است. مباحث صرفی و نحوی و بلاغی نیز در این تفسیر وجود ندارد( رضوی، ص 313).
سلسله سند روایت کتاب نشان می دهد که نقل این تفسیر در میان محدّثان و فقهای قم در قرن چهارم و پنجم متداول بوده است(- ص 7- 8). مطالب تفسیر را محمد بن قاسم استرآبادی خطیب، مشهور به مفسر جرجانی، که شاید تدوین کننده تفسیر نیز باشد، از دو راوی آن، یعنی ابو الحسن علی بن محمد بن سیار( یسار؟) و ابو یعقوب یوسف بن محمد بن زیاد، نقل کرده است. در مقدمه کوتاه این دو بر تفسیر آمده است که بعد از به قدرت رسیدن حسن بن زید آنان مجبور به مهاجرت از وطن خود شدند.
از آنجا که آنها از آمدن خود نزد امام حسن عسکری علیه السلام سخن گفته اند، تاریخ ورودشان به سامرا می بایست بعد از 254 بوده باشد، زیرا این سال، زمان آغاز امامت امام عسکری علیه السلام بوده است( التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری، ص 9- 10, قس ابن جوزی، ج 12، ص 74, آقا بزرگ طهرانی، ج 4، ص 286- 288). در ادامه گفته اند که متن کل تفسیر را به مدت هفت سال نزد امام فراگرفته اند( التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری، ص 12)، حال آنکه از وفات امام در 260 سخنی به میان نیامده است و ظاهرا پس از درگذشت امام، آن دو به موطن خود بازگشته اند( همانجا).
با وجود قدمت این تفسیر، وثاقت آن در بین علمای امامیه از گذشته مورد بحث بوده است. محمد بن علی بن بابویه، معروف به شیخ صدوق( متوفی 381)، نخستین عالم امامی است که از این تفسیر مطالب فراوانی در کتب خود نقل کرده، گر چه درباره وثاقت یا عدم اعتبار آن سخنی نگفته است.
