دانشنامه اسلامی
مولف در مقدمه، هدف خود از نگارش کتاب را بیان کرده است. به گفته وی، از آنجا که حافظ ابومحمد عبدالغنی بن عبدالواحد مقدسی (544-600ق.) دست به نگارش اثری با عنوان «الکمال فی أسماء الرجال» در راستای معرفی رجال کتب ششگانه حدیثی اهل سنت زده بود؛ اما به نحو کامل به استقصاء رجال این کتب نپرداخته و یا حق مطلب را در مورد برخی رجال ادا نکرده بود، پس از وی شیخ ابوالحجاج یوسف مزی (654-742ق.) برای رفع این کاستی، دست به کار تهذیب این کتاب و نیز تصحیح و ترتیب آن گردید ولی تلاش وی نیز به جهت آنکه بسیاری از رجالی را که در شمار کتب دهگانه به حساب نمی آیند، مانند رجال «کتاب الأدب»، بخاری یا «کتاب المراسیل»، ابوداود و...در خود گنجانده بود، باعث طولانی شدن کتاب گشته، از این رو شمس الدین در صدد تلخیص کتاب مزی برآمده و در کتاب خود تنها به معرفی رجال کتب سته پرداخته و از معرفی غیر ایشان فروگذار کرده است. وی در عوضِ حذفِ رجال کتاب هایی که غیر از کتب سته هستند و در تهذیب الکمال از آن ها یاد شده، معرفی رجال کتب ائمه اربعه اهل سنت را نیز به کتاب خود افزوده است. از این رو وی از رجال موطأ مالک بن انس، مسند امام شافعی، مسند امام ابوحنیفه و مسند امام احمد بن حنبل نام برده و آنها را معرفی نموده است.
آغاز نگارش کتاب معلوم نیست اما در آخر کتاب از تاریخ سه شنبه، یازدهم ذی القعده سال764ق به عنوان تاریخ پایان نگارش آن یاد شده است.
کتاب در چهار جلد تنظیم گردیده و دارای مقدمه ای به قلم محقق و دو بخش اصلی است. بخش اول، که مجلدات اول تا قسمت زیادی از مجلد چهارم را در برمی گیرد، به معرفی راویان مرد اختصاص یافته و محتوای آن بر اساس ترتیب حروف الفباء مرتب گردیده است. جلد چهارم این مجموعه دارای بابی با عنوان «الکنی» است که در آن روایانی که در سند روایت از آن ها با کنیه نام برده شده، معرفی گردیده اند. این باب مشتمل بر سه فصل است: در فصل نخست به معرفی راویانی که به سبب انتساب به پدر، جد، مادر، عمو و... مشهورند، پرداخته شده و در فصل دوم به معرفی کسانی که به سبب انتساب به قبیله یا شهر یا حرفه ای و جز آن، از شهرت برخوردارند پرداخته شده و واپسین فصل به معرفی روایان مبهم (مجهول) اختصاص داده شده است.
بخش دوم کتاب به معرفی راویان زن اختصاص یافته و «کتاب النساء» نام گرفته است. این بخش نیز مشتمل بر بابی با عنوان«الکنی» و چهار فصل است.
