دانشنامه اسلامی
معنی وَثَاقَ: وسیله ی بستن (مراد از شد وثاق در عبارت "حَتَّیٰ إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّواْ ﭐلْوَثَاقَ "اسیر گرفتن و محکم بستن آنان است )
ریشه کلمه:
ثخن (۲ بار)هم (۳۸۹۶ بار)
(بر وزن عنب) غلیظ شدن. محکم شدن. راغب گوید: ثَخُنَ الشَّیءُ آن گاه گویند که چیزی غلیظ شود و از جریان باز ماند (مثل غلیظ شدن شیره) و به آنکه زخم بزنند و از رفتار بازماند به طور استعاره گویند «ثَخُْتَهُ ضرباً». تا آنگاه که آنها را از حرکت باز داشتید و اسیرشان کردید ریسمان را محکم کنید. . آیه شریفه در ملامت مسلمانان است که درباره اسیران بدر به حضرت رسول صلی اللّه علیه و آله وسلم اصرار کردند که آنها را نکشند و فدیه بگیرد تا وضع مالیشان بهتر شود ولی حق آن بود که اسیران کشته شوند تا دیگران به جنگ مسلمین جرئت ننمایند زیرا آن روز اسلام قوی نشده بود میبایست کفار در هول و هراس باشند. به نظرم جرأت کفّار قریش و راه انداختن جنگ «احد» از همان آزادی اسیران جنگ بدر سشرچشمه گرفت و اگر اسیران بدر کشته میشدند کفّار بار دیگر به مدینه لشگر کشی نمیکرد. بلی آنگاه که دین قوی شد و آزاد کردن اسیران خطری پیش نیاورد کشتن «یُثْخِن فی الْاَرْضِ» قدرت و استقرار یافتن دین پیامبر است که آزاد کردن دشمن ضرری نداشته باشد. مضمون آیه چنین است:(شرف الدین عاملی این مطلب را انکار کرده و میگوید: نزول آیه درباره آنهاست که میخواستند رسول خدا به عوض جنگ بدر کاروان قریش را به اسارت آورد، وگرنه آن حضرت با فتح بَدر نیرومند شده بود، قول ایشان بسیار دلچسب است رجوع شود به «النصّ والاجتهاد ص 182») برای هیچ پیغمبری تبوده که اسیران داشته باشد تاآنگاه که در زمین خود را نیرومند کند شما متاع دنیا را میخواهید و خدا آخرت را، خدا توانا و حکیم است. بعضی آن را مبالغه در قتل گفتهاند یعنی: اول پیامبران برای تقویت خود و ارعاب دشمنان مبالغه در قتل میکنند و پس از نیرومند شدن اسیر میگردند ولی این به نظر درست در نمیآید.
