دانشنامه اسلامی
نام کامل این کتاب افادة الانام بذکر اخبار بلد الله الحرام مع تعلیقة المسمی باتمام الکلام است که آگاهی هایی پر شمار در تاریخ محلی مکه، به ویژه تاریخ سیاسی این شهر، در بر دارد. گزارش های گسترده و دقیق نویسنده از دوران خود که مشتمل بر آگاهی های سیاسی اواخر سده سیزدهم و اوایل سده چهاردهم ق. و رویدادهایی مانند فروپاشی دولت عثمانی و روی کار آمدن دولت سعودی است، از آگاهی های مهم این کتاب شمرده می شود. معرفی اجمالی مؤلفعبدالله از دانشمندان حنفی سده چهاردهم ق. است. وی به سال ۱۲۹۰ یا ۱۲۹۱ق. در مکه زاده شد. پدرش از درجه داران ارتش هند بود که ضد استعمار انگلیس مبارزه کرد. وی برای حج عازم مکه شد و در منطقه ای به نام جبل هندی در مکه اقامت گزید و بر اثر حضورش در یکی از نبرد ها، از دولت عثمانی لقب غازی گرفت. عبدالله دانش های گوناگون مانند فقه، حدیث، تفسیر و حساب را در مکه آموخت. وی نخستین آموزش ها را در مدرسه صولتیه نزد استادانی چون شیخ عبدالسبحان بن شیخ خادم و شیخ حضرت نور افغانی (م. ۱۳۲۱ق.) فرا گرفت و کنار آن در حلقات درس استادان مسجدالحرام از جمله شیخ تفضل الحق الخیاط المرشد آبادی (م. ۱۳۳۸ق.) حضور یافت. وی بیش از هر چیز در حدیث و تاریخ مهارت یافت و از مشایخ بزرگ حدیث فراوان بهره برد و اجازه گزارش حدیث گرفت تا آن جا که به سبب گزارش روایت های فراوان از محدثان و مهارت در دانش حدیث، به او لقب «مسند» دادند. او در معرفی استادان خود، کتابی با عنوان تنشیط الفؤاد من تذکار الاسناد نگاشته است. مسئولیت کتابخانه مدرسه صولتیه و تدریس در مسجدالحرام، بخشی از زندگانی علمی وی را تشکیل می داد. در این دوره، کسانی مانند سید ابوبکر بن احمد بن حسین حبشی علوی (م. ۱۳۷۴ق.) و شیخ محمد یاسین فادانی مکی (م. ۱۴۱۰ق.) از او دانش آموختند. گویا مطالعه و نسخه برداری کتاب های تاریخی و حدیثی این کتابخانه، دستمایه او برای تالیف آثارش به ویژه کتاب افادة الانام شد. غازی آثاری گوناگون در فقه و حدیث و تاریخ دارد. کتاب نظم الدرر فی تراجم علماء مکة من القرن العاشر الی القرن الرابع عشر از دیگر آثار تاریخی او است. او برای گذران زندگی، کنار تدریس و تالیف، در مغازه ای کوچک نزدیک مسجدالحرام به فروش نوشت افزار پرداخت. گزارش محتوا غازی کتابش را با مقدمه ای پردامنه در معرفی منابعی آغاز می کند که از آن ها در نگارش این اثر، بهره برده است. او هنگام یادکرد هر یک از منابع، به شرح حال نویسندگان و دیگر آثارشان می پردازد. البته این شمارش را ناتمام رها کرده و ادامه آن را به پایان کتاب وا نهاده است، اگر چه از ذکر منابع در پایان کتاب اثری به چشم نمی خورد. بدین رو، محقق کتاب، عبدالله بن دهیش، این کار را تمام کرده و منابع و مصادر افادة الانام را در ۱۸۱ بند بیان نموده است. افادة الانام در ۱۰ باب و هفت جلد سامان یافته است. باب های یکم تا نهم که به آگاهی های تاریخی و جغرافیایی مکه پرداخته است، جلدهای اول و دوم را در بر گرفته و باب دهم که به امیران مکه اشاره دارد، جلدهای سوم تا ششم افادة الانام را به خود اختصاص داده است.
[ویکی فقه] افاده الانام بذکر اخبار بلد الله الحرام (کتاب). افادة الانام بذکر اخبار بلد الله الحرام مع تعلیقة المسمی باتمام الکلام کتابی پربرگ در سیاست، تاریخ، جغرافیا و فرهنگ مکه، نوشته عبدالله بن محمد غازی (م. ۱۳۶۵ق.) می باشد.
نام کامل این کتاب افادة الانام بذکر اخبار بلد الله الحرام مع تعلیقة المسمی باتمام الکلام است که آگاهی هایی پر شمار در تاریخ محلی مکه، به ویژه تاریخ سیاسی این شهر، در بر دارد. گزارش های گسترده و دقیق نویسنده از دوران خود که مشتمل بر آگاهی های سیاسی اواخر سده سیزدهم و اوایل سده چهاردهم ق. و رویدادهایی مانند فروپاشی دولت عثمانی و روی کار آمدن دولت سعودی است، از آگاهی های مهم این کتاب شمرده می شود.
معرفی اجمالی مؤلف
عبدالله از دانشمندان حنفی سده چهاردهم ق. است. وی به سال ۱۲۹۰ یا ۱۲۹۱ق. در مکه زاده شد. پدرش از درجه داران ارتش هند بود که ضد استعمار انگلیس مبارزه کرد. وی برای حج عازم مکه شد و در منطقه ای به نام جبل هندی در مکه اقامت گزید و بر اثر حضورش در یکی از نبرد ها، از دولت عثمانی لقب غازی گرفت. عبدالله دانش های گوناگون مانند فقه، حدیث، تفسیر و حساب را در مکه آموخت. وی نخستین آموزش ها را در مدرسه صولتیه نزد استادانی چون شیخ عبدالسبحان بن شیخ خادم و شیخ حضرت نور افغانی (م. ۱۳۲۱ق.) فرا گرفت و کنار آن در حلقات درس استادان مسجدالحرام از جمله شیخ تفضل الحق الخیاط المرشد آبادی (م. ۱۳۳۸ق.) حضور یافت. وی بیش از هر چیز در حدیث و تاریخ مهارت یافت و از مشایخ بزرگ حدیث فراوان بهره برد و اجازه گزارش حدیث گرفت تا آن جا که به سبب گزارش روایت های فراوان از محدثان و مهارت در دانش حدیث، به او لقب «مسند» دادند. او در معرفی استادان خود، کتابی با عنوان تنشیط الفؤاد من تذکار الاسناد نگاشته است. مسئولیت کتابخانه مدرسه صولتیه و تدریس در مسجدالحرام، بخشی از زندگانی علمی وی را تشکیل می داد. در این دوره، کسانی مانند سید ابوبکر بن احمد بن حسین حبشی علوی (م. ۱۳۷۴ق.) و شیخ محمد یاسین فادانی مکی (م. ۱۴۱۰ق.) از او دانش آموختند. گویا مطالعه و نسخه برداری کتاب های تاریخی و حدیثی این کتابخانه، دستمایه او برای تالیف آثارش به ویژه کتاب افادة الانام شد. غازی آثاری گوناگون در فقه و حدیث و تاریخ دارد. کتاب نظم الدرر فی تراجم علماء مکة من القرن العاشر الی القرن الرابع عشر از دیگر آثار تاریخی او است. او برای گذران زندگی، کنار تدریس و تالیف، در مغازه ای کوچک نزدیک مسجدالحرام به فروش نوشت افزار پرداخت.
گزارش محتوا
غازی کتابش را با مقدمه ای پردامنه در معرفی منابعی آغاز می کند که از آن ها در نگارش این اثر، بهره برده است. او هنگام یادکرد هر یک از منابع، به شرح حال نویسندگان و دیگر آثارشان می پردازد. البته این شمارش را ناتمام رها کرده و ادامه آن را به پایان کتاب وا نهاده است، اگر چه از ذکر منابع در پایان کتاب اثری به چشم نمی خورد. بدین رو، محقق کتاب، عبدالله بن دهیش، این کار را تمام کرده و منابع و مصادر افادة الانام را در ۱۸۱ بند بیان نموده است. افادة الانام در ۱۰ باب و هفت جلد سامان یافته است. باب های یکم تا نهم که به آگاهی های تاریخی و جغرافیایی مکه پرداخته است، جلدهای اول و دوم را در بر گرفته و باب دهم که به امیران مکه اشاره دارد، جلدهای سوم تا ششم افادة الانام را به خود اختصاص داده است.
منابع تحقیق مؤلف
...
