دانشنامه اسلامی
مؤلفان آثار تاریخ نگاری عمومی، جهان بینی اسلامی داشتند و در تألیف تاریخ جهان بیش تر به روایت های ایرانی و اسلامی توجه می کردند و به تاریخ یونان و روم و چین و هندِ پیش از اسلام کمتر می پرداختند.
روش نگارش
مورخان تاریخ نگاری عمومی آثار خود را از خلقت عالم آغاز می کردند و پس از شرح آفرینش آدم و سرگذشت پیامبران، به تاریخ اساطیری ایران از کیومرث (نخستین انسان و نخستین پادشاه) می پرداختند و تا پایان عهد ساسانی را می نوشتند. سپس تاریخ اسلام را از زندگانی پیامبر اکرم و تاریخ سلسله های ایرانی را تا عصر خویش می نگاشتند؛ ازین رو تاریخ عمومی تقریباً به صورت خلاصه ای از تاریخ سلسله ها و تاریخ های محلی در آمد. برخی از این آثار به ترتیب سال ها نوشته شده است، اما گاه مورخان در گزارش رخدادهای سال مورد نظر، وقایع سال های پیشین را نیز بازگو کرده اند.
اولین تاریخ های عمومی
کهن ترین تاریخ عمومی به جا مانده به زبان فارسی، تاریخ بلعمی (ترجمه و تألیف در ۳۵۲ بر پایه تاریخ طبری) نوشته ابوعلی بلعمی است. نثر و شیوه تاریخ نگاری تاریخ بلعمی، سرمشق مؤلفان بعدی شد. زین الاخبار (تألیف در نیمه اول سده پنجم) نوشته عبدالحی بن ضحاک گردیزی نیز از نخستین تاریخ های عمومی موجود است. مجمل التواریخ و القَصص یکی دیگر از تاریخ های عمومی است که مؤلفی گمنام آن را به شیوه تاریخ بلعمی در ۵۲۰ نوشته است. ابوعَمْرو عثمان بن محمد جوزجانی مشهور به منهاج سراج نیز در ۶۵۸ طبقات ناصری را نوشت.
دوره ایلخانان
...
