دانشنامه اسلامی
به آیه ۱۵ سوره نساء "آیه جزای فحشاء" می گویند: (واللاتی یاتین الفاحشة من نسآئکم فاستشهدوا علیهن اربعة منکم فان شهدوا فامسکوهن فی البیوت حتی یتوفاهن الموت او یجعل الله لهن سبیلا)؛ "و از زنان شما کسانی که مرتکب زنا می شوند چهار تن از میان خود(مسلمانان) بر آنان گواه گیرید پس اگر شهادت دادند آنان( زنان) را در خانه ها نگاه دارید تا مرگشان فرا رسد یا خدا راهی برای آنان قرار دهد".
نساء/سوره۴، آیه۱۵.
واژه "فاحشه" در اصل به معنای کار یا گفتار بسیار زشت است و اگر درباره "زنا" و عمل منافی عفت به کار می رود نیز به همین مناسبت است.
مجازات زنان فاحشه
غالب مفسران گفته اند این آیه به مجازات زنان شوهرداری اشاره دارد که به فحشا آلوده می شدند، و کیفر آنان پس از اثبات جرم، تا فرا رسیدن مرگ آنان، زندانی شدن در خانه ها بود (حبس ابد). این قانون(حبس ابد) با قانون رجم (سنگسار) نسخ شد، و یا به تعبیر برخی از دانشمندان، قانون "حبس ابد" به قرینه (و یجعل الله لهن سبیلا) قانونی موقت بود که سپس قانون دائم رجم، برای زنای محصنه از ناحیه شرع مقدس تشریع شد. بنابراین، آیه جلد و قانون رجم ناسخ آیه جزای فحشا نیست؛ بلکه مبین آن است. برخی مانند ابومسلم اصفهانی ، "فاحشه" در این آیه را به "مساحقه" تطبیق کرده اند؛ ولی این قول، مخالف اجماع مفسران است.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۳۴۲.
...
[ویکی شیعه] آیه جزای فحشا. آیه جزای فحشا، آیه پانزدهم سوره نساء که به مجازات زنان شوهرداری که مرتکب زنا می شوند، اشاره می کند. در این آیه، مجازات چنین زنانی، بعد از گواهی چهار نفر مسلمان عادل، حبس ابد است که به عنوان حکمی موقت مطرح شده است.
بسیاری از مفسران معتقدند که این آیه، توسط آیه دوم سوره نور نسخ شده و حکم حد الهی، جایگزین حکم حبس شده است. برخی با قبول تغییر حکم حبس، نسخ آیه را با توجه به موقت بودن حکم سابق نمی پذیرند.
آیه پانزدهم سوره نساء آیه جزای فحشا و یا آیه حبس نام گذاری شده است. قرآن کریم بعد از بیان حکم نکاح و ارث، در این آیه به مجازات زنان شوهرداری که مرتکب فحشا می شوند، اشاره می کند. خداوند مجازات آنها را بعد از شهادت چهار نفر مسلمان عادل، حبس ابد تعیین کرده است. که البته این حکم با توجه به ادامه آیه حکمی موقت دانسته شده تا در آینده حکم جدیدی از جانب خداوند نازل شود. منظور از حکم جدید، با توجه به آیات دیگر و روایات متعدد، حدود الهی، سنگسار و شلاق دانسته شده است. برخی مصلحت در زمان بیان حکم و آمادگی محیط و افکار عمومی جامعه و جلوگیری از شدت عمل، برای گسترش اسلام را دلیل بر بیان حکم موقت دانسته اند.
[ویکی اهل البیت] آیه جزای فحشا. آیه جزای فحشا آیه 15 سوره نساء است.
«والّتِی یأتِینَ الفحِشةَ مِن نِسائِکُم فَاستَشهِدوا عَلیهِنّ أَربَعةً مِنکُم فَإِن شَهِدوا فَأمسِکوهُنّ فِی البُیوتِ حَتّی یتوفّهُنَّ المَوتُ أَو یجعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِیلا»
'و از زنان شما کسانی که مرتکب زنا می شوند چهار تن از میان خود (مسلمانان) بر آنان گواه گیرید پس اگر شهادت دادند آنان ( زنان) را در خانه ها نگاه دارید تا مرگشان فرا رسد یا خدا راهی برای آنان قرار دهد'.
در این آیه به کیفر زنان شوهر داری پرداخته که مرتکب فحشا شده و چهار شاهد بر ضد آنان به شهادت برخاسته اند. بر اساس این آیه، چنین زنانی باید حبس ابد شوند تا مرگ آنان فرارسد؛ از این رو برخی آن را «آیه جزای فحشا» گفته و بعضی نیز آن را «آیة الاذی» یا «آیه حبس» نامیده اند:
این قانون (حبس ابد) با قانون رجم (سنگسار) نسخ شد، و یا به تعبیر برخی از دانشمندان، قانون 'حبس ابد' به قرینه «أَو یجعَلَ اللّهُ لَهُنَّ سَبِیلا» قانونی موقت بود که سپس قانون دائم رجم، برای زنای محصنه از ناحیه شرع مقدس تشریع شد. بنابراین، آیه جلد و قانون رجم ناسخ آیه جزای فحشا نیست؛ بلکه مبین آن است. برخی مانند ابومسلم اصفهانی، 'فاحشه' در این آیه را به 'مساحقه' تطبیق کرده اند؛ ولی این قول، مخالف اجماع مفسّران است.
