دانشنامه آزاد فارسی
رجوع شود به:احتجاج علی اهل اللجاج
الاحتجاج علی اهل اللجاج
رجوع شود به:احتجاج علی اهل اللجاج
دانشنامه اسلامی
این کتاب، به زبان عربی و در موضوع بحث ها و مناظرات معصومین علیه السّلام و بزرگان دین با مخالفان، در موضوعات مختلف دینی می باشد. طبرسی ، در مقدمه الاحتجاج می گوید: آنچه باعث شد من چنین کتابی تالیف کنم، این بود که عده ای از شیعیان دست از استدلال و بحث با مخالفان برداشته اند و می گویند پیامبر و ائمه علیه السّلام هیچ وقت جدال نکرده اند و به شیعه نیز چنین اجازه ای نداده اند؛ لذا تصمیم گرفتم در یک کتاب، بحث های بزرگان را با مخالفان در اصول و فروع دین جمع کنم. البته طبرسی متذکر می شود که نهی آنان از مجادله ، نسبت به افراد ضعیف قوم بوده است. کتاب الاحتجاج، از کتب معتبری است که علما به آن اعتماد دارند و بدون هیچ دغدغه ای روایات آن را نقل می کنند.
[ویکی فقه] الاحتجاج علی اهل اللجاج (کتاب). «الاحتجاج»، تالیف ابو منصور، احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی ، از علمای قرن ششم هجری است.
مؤلف این اثر ارزشمند، در آغاز کتاب فصلی را به بیان فضیلت گفتگو و احتجاج و اهمیّت استدلال و دفاع برهانی از دین اختصاص داده و پس از آن مجموعه ای از مناظرات و مباحثات پیامبر اکرم -صلی الله علیه و آله و سلم- ، فاطمه زهرا - سلام الله علیها- و ائمه اطهار - علیهم السلام- را به ترتیب تاریخ گرد آورده است. در لابلای کتاب گفتگوها و استدلالاتی از حضرت زینب (س) و برخی از اصحاب ائمه مانند سلمان، ابوذر، مقداد، عمار، هشام بن حکم و... و نیز برخی از علما همچون شیخ مفید و سید مرتضی آمده است.در پایان کتاب نیز پاره ای از توقیعات و مکاتبات امام زمان (عج) نقل شده است که تعداد آن به ۳۶۳ حدیث می رسد.اکثر روایات این کتاب مرسل است و در آن به اسناد حدیث اشاره نشده است. مصنف علّت این امر را مشهور بودن یا اجماعی بودن برخی از احادیث و نیز موافقت استدلالها با عقل سلیم بیان می کند.طبرسی ، در مقدمه الاحتجاج می گوید:آنچه باعث شد من چنین کتابی تالیف کنم، این بود که عده ای از شیعیان دست از استدلال و بحث با مخالفان برداشته اند و می گویند پیامبر و ائمه علیه السّلام هیچ وقت جدال نکرده اند و به شیعه نیز چنین اجازه ای نداده اند؛ لذا تصمیم گرفتم در یک کتاب، بحث های بزرگان را با مخالفان در اصول و فروع دین جمع کنم.البته طبرسی متذکر می شود که نهی آنان از مجادله ، نسبت به افراد ضعیف قوم بوده است.کتاب الاحتجاج، از کتب معتبری است که علما به آن اعتماد دارند و بدون هیچ دغدغه ای روایات آن را نقل می کنند.
ساختار
کتاب، در دو جزء تنظیم شده است. جزء اول آن، مشتمل بر بیست و سه احتجاج و نه عنوان مختلف از قبیل «فصل فی ذکر طرف...» ، «ذکر طرف...» ، «جواب مسائل...» و... است و جزء دوم، شامل بیست و شش احتجاج و دو عنوان «خطبة...» و «ذکر طرف...» می باشد.
گزارش محتوا
مؤلف، در مقدمه کتاب می فرماید: من، به جز روایات تفسیر امام عسکری علیه السّلام ، بقیه روایات کتاب را بدون سند آورده ام، زیرا یا اجماع بر آنها هست یا موافق عقلند یا در کتب مخالف و موافق مشهورند و روایات تفسیر منسوب به امام عسکری علیه السّلام را با ذکر سند در ابتدای آنها آورده ام، چرا که از حیث شهرت ، مانند بقیه روایات کتاب نیستند. شروع کتاب، با آیات و اخباری است که ترغیب به بحث و استدلال با مخالفین می کند و اجر و ثواب حمایت کنندگان از دین خدا را بیان می کند. سپس احتجاجات پیامبر و ائمه علیه السّلام را به ترتیب ذکر کرده و در بین اینها گاهی استدلال ها و بحث های اصحاب و اهل بیت پیامبر را نیز آورده است. در پایان نیز، توقیعات امام عصر عجّل الله فرجه الشریف در پاسخ به سؤالات و مشکلات شیعیان ذکر شده است.از جمله ترجمه ها و شروح این کتاب، عبارت است از:۱. ترجمه ای توسط مولی نظام الدین، احمد غفاری مازندرانی .۲. ترجمه ای از ابو الحسن، علی بن حسن زواری ، مفسر بزرگوار و شاگرد محقق کرکی .۳. ترجمه ای توسط عماد الدین قاری استرآبادی .۴. ترجمه ای با نام «کشف الاحتجاج»، از ملا فتح الله کاشانی م ۹۸۸ ق که همراه با شرح کتاب است.۵. شرح میرزا ابو الحسن بحرانی م ۱۱۹۳ ق، از علمای بزرگ دوران زندیه در شیراز .۶. شرح سید احمد بن محمد حسینی مختاری که شرحی لطیف است.
وضعیت کتاب
...
[ویکی شیعه] الاحتجاج علی اهل اللجاج (کتاب). الإحْتِجاجُ عَلی أهْلِ اللّجاج مشهور به الاحتجاج کتابی کلامی و به زبان عربی نوشته ابومنصور، احمد بن علی بن ابی طالب طبرسی از علمای قرن۶ قمری است. این کتاب در بیان احتجاحات (بحث و استدلال) پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) و برخی از پیروان آنها با مخالفان خود از فرقه های مختلف است. برخی از عالمان شیعی در انتساب کتاب اشتباه کرده و آن را به فضل بن حسن طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان نسبت داده اند.
احتجاج دارای ترجمه ها و شروح متعددی است و بسیاری از بزرگان بر آن اعتماد کرده اند.
بنا بر آن چه در خطبه ابتدایی کتاب آمده، نام کتاب «الاحتجاج» بوده و اشاره ای به نام «الإحتجاجُ عَلی أهلِ اللّجاج» نشده است، هر چند دیگران این کتاب را به نام دوم معرفی کرده اند. این کتاب به «احتجاج طبرسی» نیز شهرت دارد.
