دانشنامه اسلامی
اسکندر بیک منشی ترکمان فراهی، موّرخ، منشی، ادیب و شاعر نامدار عصر صفویه و صاحب تاریخ عالم آرای عباسی بوده است. وی در سال ۹۴۸ق متولّد شده، و در جوانی به تحصیل پرداخته، و در انواع علوم ادبی و ریاضی، خصوصاً انشاء و سیاق، مهارت یافته است تا حدّی که شاه عبّاس صفوی او را به خدمت خویش خواند، و منشی مخصوص خویش گردانید. وی در سال ۱۰۴۳ق وفات یافت. تاریخ عالم آرای عبّاسی اثر مشهور او است که در سال ۱۰۲۵ق آن را در تاریخ وقایع عصر صفویّه تالیف نموده، و بارها به چاپ رسیده است. وی طبع شعر داشته، و در مادّه تاریخ گویی مهارت داشته است.
حسینی، سیدمحمدتقی، فهرست کتابخانه استانبول، ص۲۸۷-۲۸۸.
اسکندربیک، چنانکه خود می نویسد، پس از فراگیری علوم متداول آن زمان و نیز «علم سیاق به کار دولتی پرداخت؛ اما به زودی از این شغل که او را «از دریافت فضل و کمال به صد مرحله دور انداخته بود، دست کشید و به فراگیری «علم انشاء» روی آورد. به گفته قاضی احمد قمی، اسکندربیک چندی در (دفتر شرعیات) به نویسندگی اشتغال داشت و آنگاه که در ۹۸۸ ق. به روزگار سلطان محمد خدابنده استیفای این دفتر به قاضی احمد قمی واگذار شد، اسکندر بیک زیر دست او به کار پرداخت.در ۹۹۴ ق. که حمزه میرزای ولیعهد برای سرکوب شورشیان تکلو، به عراق عجم لشکر کشید، اسکندربیک در سمت منشی دیوان، ملازم او بود و خود نیز با شورشیان به نبرد پرداخت. او در ۱۰۰۱ ق. ، نزد شاه عباس به اصفهان رفت و در زمره (منشیان عظام) درآمد و در «دیوان انشاء» به کار پرداخت. اسکندربیک،
مطالعات
همچنانکه خود گفته است و نیز از کتاب های بسیاری که در تالیف عالم آرای عباسی از آن ها بهره برده، بر می آید که وی ضمن پرداختن به امور دیوانی، مطالعات گسترده ای نیز در زمینه های تاریخ، ادب، جغرافیا و علوم دیگر داشته است.
وفات
...
