دانشنامه اسلامی
از دیدگاه فلاسفه محال است که دوچیز به طور مطلق مثل هم باشند. البته ممکن است دو چیز در ظاهر مثل هم باشند، اما نه به طور مطلق؛ مثلاً در دو زمان مختلف یا در دو مکان مختلف که همین اختلاف در مکان و زمان باعث می شود که این دو چیز به طور مطلق مثل هم نبوده، بلکه دو چیز متفاوت باشند؛ از همین روی گفته اند که اجتماع مثلین عقلاً محال است.
تاریخچه
تاریخچه این قاعده را می توان از جهت ارتباط با بحث اعاده معدوم هم زمان با آن و مربوط به شبهات معاد جسمانی دانست، ولی از جهت ارتباط با مباحث اصلی فلسفی؛ همچون تشخص، هویت، وحدت و جزئیّت وجود می توان ریشه های آن را در فلسفه یونان جست و جو کرد. اما وضع این قاعده به صورت اصطلاح امروز توسط متکلّمان و فلاسفه اسلامی انجام شده است. فلاسفه به اتفاق و عموم متکلمان از جمله اشعری قاعده مزبور را پذیرفته اند. تنها برخی از معتزله با آن مخالفت کرده اند.
کاربرد قاعده
این قاعده در موارد متعددی به کار رفته و در اثبات مسائلی از آن بهره گرفته اند، ولی کمتر برای آن فصل مستقلی در نظر گرفته شده است؛ زیرا از یک سو آن را بدیهی و واضح دانسته اند، و از سوی دیگر در ذیل مباحث مربوط به آن، استدلال های فراوانی به طور ضمنی در اثبات آن ارائه شده است؛ عمده این ادلّه در ضمن بحث اعاده معدوم بیان شده است.
← اعاده معدوم
...
