دانشنامه اسلامی
ابوشاکر دَیصانی از دانشمندان معروف عصر امام صادق (علیه السّلام) بود، و در صف منکران توحید قرار داشت، و معتقد به خدای نور و خدای ظلمت بود، و همواره می کوشید تا با بحث های کلامی، عقیده خود را ثابت کند، و اسلام را نقض نماید، او بنیانگذار مکتبی به نام دَیصانیّه شده بود، و شاگردانی داشت، و حتّی مدّتی «هشام بن حکم» از شاگردان او بود، در این جا به یک نمونه ایراد تراشی های او توجّه کنید:
عقیده دوگانه پرستان
ابوشاکر به نظر خود ایرادی برای قرآن یافته بود، روزی به هشام بن حکم (شاگرد برجسته امام صادق) گفت:در قرآن آیه ای وجود دارد که عقیده ما (دوگانه پرستی) را تصدیق می کند.هشام: کدام آیه ی را می گوئی؟ابوشاکر: آن جا که می خوانیم: «وَهُوَ الَّذِی فیِ السَّماءِ اِلهٌ وَ فِی الارْضِ اِلهٌ:» «او کسی است که در آسمان معبود است و در زمین نیز معبود می باشد»، بنابراین آسمان معبودی دارد، و زمین معبود دیگر،
جواب امام صادق
هشام می گوید: من ندانستم چگونه به او پاسخ بگویم، در آن سال به زیارت خانه کعبه مشرّف شدم، و نزد امام صادق (علیه السّلام) رفتم و ماجرا را عرض کردم.امام صادق (علیه السّلام) فرمود: این سخن بی دین خبیثی است، هنگامی که بازگشتی از او بپرس: نام تو در کوفه چیست؟می گوید: فلان.بگو: نام تو در بصره چیست؟می گوید: فلان، سپس بگو: «پروردگار ما نیز همین گونه است، نام او در آسمان «الهِ» است و در زمین نیز نام او «الهِ» است، همانا در دریاها، و در صحراها و در هر مکانی، اِله و معبود، او است.هشام می گوید: هنگامی که بازگشتم، به سراغ ابو شاکر رفتم، و این پاسخ را به او دادم، گفت: «این سخن از تو نیست، این را از حجاز آورده ای» (هذِهِ نَقَلْتَ مِنَ الْحِجازِ).
