دانشنامه آزاد فارسی
در قرآن، آن دسته از آیات که دربردارندۀ حکم یا احکام فقهی باشند. «فقه القرآن» نیز کمابیش مترادف آن است. به گفته ای یک چهارم و به گفته ای پانصد آیۀ قرآن دربارۀ احکام فقهی است. بیشتر آیات احکام در سوره های مدنی قرآن، به ویژه بقره، نساء، مائده، و انعام آمده است. آیات الاحکام را چند گونه تقسیم کرده اند: ۱. آیاتی که زمان و مکان و شأن نزول آن ها معلوم است و آیاتی که چنین نیست؛ ۲. آیاتی که انشائی است و آیاتی که خبری است؛ ۳. آیاتی که صریحاً حکمی را بیان می کند و یا تصریحی به حکم ندارد؛ ۴. آیاتی که در جواب سؤالی نازل شده و آیاتی که چنین نیست. در برخی آیات یک قاعدۀ فقهی بیان شده؛ مانند قاعدۀ نفی عسر که از سورۀ بقره، آیۀ ۱۸۵ استخراج و استنباط شده است. رشته ای از کتاب ها نیز در این باره و گاه با همین نام تألیف شده اند. از مهم ترین این کتاب ها آیات الاحکام تألیف محمد بن علی استرآبادی است. از دیگر کتاب ها در این زمینه می توان به این موارد اشاره کرد: فقه القرآن قطب الدین راوندی؛ احکام القرآن امام شافعی؛ احکام القرآن ابن عربی؛ کنزالعرفان فاضل مقداد؛ زبدةالبیان فی احکام القرآن مقدس اردبیلی؛ تفسیر شاهی امیر ابوالفتح حسینی جرجانی عربشاهی، و احکام قرآن، محمد خزائلی به فارسی.
