دانشنامه اسلامی
در این که اجتهاد، به معنای استخراج حکم از منابع معتبر شرعی، در زمان ائمه (علیهم السلام) وجود داشته است یا نه، میان علما اختلاف است:
← قائلین به عدم وجود
روایاتی بر این مطلب دلالت می کند، از جمله:۱. « ابن ادریس » از « هشام بن سالم » نقل می کند که امام صادق (علیه السلام) فرمود:«انما علینا ان نلقی الیکم الاصول و علیکم ان تفرعوا؛ بر ما است که اصول احکام را بیان کنیم و بر شما است که فروعات را از آن ها استنباط نمایید، و این اصول را بر فروعات تطبیق دهید». ۲. امام باقر (علیه السلام) به « ابان بن تغلب » فرمود: «اجلس فی مسجد المدینة و افت الناس فانی احب ان یری فی شیعتی مثلک؛ در مجلس مدینه بنشین و فتوا بده، به درستی که دوست دارم مانند تو در بین شیعیانم دیده شود». ۳. در «احتجاج» طبرسی از امام حسن عسکری (علیه السلام) روایت شده است: «.. . فاما من کان من الفقهاء صائناً لنفسه حافظاً لدینه مخالفاً علی هواه مطیعاً لامر مولاه فللعوام ان یقلّدوه.. . ؛ بر عوام لازم است از فقهایی که صیانت نفس دارند و مخالفت با هوای نفس می کنند و مطیع امر خداوند هستند تقلید کنند».
