دانشنامه اسلامی
احسان به مادر در مقایسه با پدر، به دلیل تحمل سختی های بارداری و رضاع اولویت دارد:و وصینا الانسـن بولدیه حملته امه وهنا علی وهن وفصــله فی عامین ان اشکر لی ولولدیک الی المصیر.و ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم مادرش او را با ناتوانی روی ناتوانی حمل کرد (به هنگام بارداری هر روز رنج و ناراحتی تازه ای را متحمل می شد)، و دوران شیرخوارگی او در دو سال پایان می یابد (آری به او توصیه کردم) که برای من و برای پدر و مادرت شکر بجا آور که بازگشت (همه شما) به سوی من است! و وصینا الانسـن بولدیه احسـنا حملته امه کرها ووضعته کرها وحمله وفصــله ثلـثون شهرا حتی اذا بلغ اشده وبلغ اربعین سنة قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک التی انعمت علی وعلی ولدی...ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می کند و با ناراحتی بر زمین می گذارد و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می گوید: «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان من به سوی تو بازمی گردم و توبه می کنم، و من از مسلمانانم!»
← دیدگاه آیت الله مکارم
احسان به پدر و مادر، همواره مورد توجه موحدان و مایه دستیابی آنان به بهشت بوده است:و وصینا الانسـن بولدیه احسـنا... وانی من المسلمین• اولـئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا ونتجاوز عن سیـاتهم فی اصحـب الجنة وعد الصدق الذی کانوا یوعدون.ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، .... و من از مسلمانانم. آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول می کنیم و از گناهانشان می گذریم و در میان بهشتیان جای دارند این وعده راستی است که وعده داده می شدند. این آیات ترسیمی است از یک انسان مؤمن بهشتی که نخست رشد جسمانی و سپس مرحله کمال عقلی خود را پیموده، بعد به مقام شکرگزاری در برابر نعمت های پروردگار، و شکر زحمات طاقت فرسای پدر و مادر رسیده، و به موقع از لغزش ها توبه می کند، و به انجام اعمال صالح و از جمله تربیت فرزندان اهتمام می ورزد، و سرانجام به مقام تسلیم مطلق در برابر فرمان الهی صعود می کند، و همین امر سبب می شود که غرق رحمت و غفران و نعمت های گوناگون خداوند شود. آری باید یک انسان بهشتی را از این صفاتش شناخت.
شرط پذیرش اعمال
احسان به پدر و مادر، موجب پذیرش تمام اعمال نیک انسان به درگاه خدا می شود:و وصینا الانسـن بولدیه احسـنا... وان اعمل صــلحا ترضـه واصلح لی فی ذریتی انی تبت الیک وانی من المسلمین• اولـئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا...ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، .... «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان من به سوی تو بازمی گردم و توبه می کنم، و من از مسلمانانم!» آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول می کنیم. چه بشارتی از این بالاتر که خداوند بزرگ و قادر و منان، عمل بنده ضعیف و ناچیزی را پذیرا شود که این خود گذشته از آثار دیگر افتخاری است بزرگ و موهبتی است عالی و معنوی. با اینکه خداوند همه اعمال نیک را می پذیرد چرا می گوید: بهترین اعمال آنها را پذیرا می شود؟! در پاسخ این سؤال جمعی از مفسران گفته اند: منظور از بهترین اعمال واجبات و مستحبات است در برابر مباحات که اعمال خوبی است اما چیزی نیست که مورد پذیرش واقع شود، و اجر و ثوابی به آن تعلق گیرد.پاسخ دیگر اینکه خداوند بهترین اعمال آنها را معیار پذیرش قرار می دهد و حتی اعمال درجه دو، و کم اهمیت آنها را به حساب اعمال درجه یک به فضل و رحمتش می گذارد، این درست به آن می ماند که خریداری به عنوان فضل و کرم اجناس متفاوتی را که از طرف فروشنده ای عرضه شده است به بهای جنس اعلا محاسبه کند، و از فضل و لطف خداوند هر چه گفته شود عجیب نیست.
احسان به والدین سبب عفو الهی
...
