سبائیه

لغت نامه دهخدا

سبائیه. [ س َ ئی ی َ ] ( اِخ ) صنفی از فرقه غالیه عبداﷲبن سبا. ( مفاتیح ). پیروان عبداﷲبن سبا هستند که درباره علی ( ع ) گزافه گویی کرد و گفت او پیغمبر بود و سپس گزافه بیشتر گفت و چنان پنداشت که او خدا است عده ای را بدین سخن بخواند. چونکه علی ( ع ) کشته شد ابن سبا گفت او کشته نشده و وی مانند عیسی بن مریم به آسمانها رفته است ، و گروهی از سبائیه پنداشته اند که علی در ابرها جا دارد، تندر بانگ او و برق تازیانه اوست. و دسته ای سبائیه پندارند که مهدی آینده جز علی کسی نیست. شیعی گوید که عبداﷲبن سودا در این گفتار با سبائیه یاری می کرد و او از نژاد یهود و از مردم حیره بود و چنان وانمود کرد که مسلمان است و بدینوسیله میخواست نزد کوفیان پیشوایی یابد و گفت در تورات خوانده که هر پیغمبری را جانشینی است و علی جانشین محمد و بهترین ِ جانشینان او است چنان که محمد بهترین ِ پیغمبران بود. شیعیان چون این سخنان رابشنیدند علی را گفتند که او از دوستداران تواند علی او را بنواخت و او را در پله منبر خود نشانید. ولی چون گزافه گوئیهای او را بشنید قصد کشتن او کرد. ابن عباس وی را از آن کار بازداشت. چون علی از کشتن این سودا و این سبا باز ایستاد آن دو را نفی بلد کرد ولی مردم نادان پس از کشته شدن علی به آن دو فریفته گشتند. محققان اهل سنت گویند که ابوسودا از دوست داران دین یهود بود و میخواست اسلام را بتأویلات خود تباه سازد. ابی سودا طرفداران خود را گفت بخدای قسم از برای علی دو چشمه در مسجد کوفه پدیدار شود که از یکی انگبین و از دیگری روغن بجوشد و پیروان و شیعه وی از آن دو بنوشند. ( تاریخ مذاهب اسلام ) ( ترجمه الفرق بین الفرق به قلم مشکور صص 240 - 241 ) و رجوع به الملل والنحل شهرستانی صص 188 - 189 و رجوع به کشاف اصطلاحات الفنون و روضات الجنات ص 555 و رجوع به سبا شود.

فرهنگ عمید

فرقه ای از غلاة شیعه، پیروان عبدالله بن سبا که امیرالمومنین علی را خدا می خوانده اند.

فرهنگ فارسی

پیروان عبدالله بن سبا . عبدالله نسبت بعلی ۴ راه غلو پیش گرفت و معتقد بالوهیت او گردید و بعد از آنکه خبر قتل او را شنید گفت مقتول علی نبود بلکه شیطان بود که بصورت وی در آمد علی خود باسمان صعود کرد . بعضی از سبائیه تصور مینمودند که علی در میان ابرها پنهانست . رعد صوت و برق تازیانه ویست . اینان عقیده دارند علی در آخر کار از آسمانها نزول و همه جهان را تصرف خواهد کرد .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بطور کلی انحراف از هر مذهب و مکتب و نظامی فراگیر بوده، ولی بسیاری از انحرافات در موازات اندیشه اصلی به حیات خود ادامه می دهد و این گونه خود را وامدار حقائق مکتب اصلی معرفی می کند. اما در مواردی آنچنان فرقه سازی صورت می گیرد که اندیشه اصلی را وامدار فرقه خویش معرفی می کند و این تحریف در واقع به ریشه دواندن اندیشه اصلی منجر شده و تاریخ را به نام خویش اختصاص می دهد. در مکتب تشیع دردناکترین تحریفی که رخ داده، از این قبیل می باشد. با ظهور فرقه منحرف سبائیه در دامن حقانیت تشیع این مکتب به صورت اصل معرفی شد و تشیع منشعب و متاثر از آن اعلام شد و این چنین تبلیغ می شود و تا به امروز نیز این کژاندیشی کورکورانه ادامه دارد. البته نباید این نسبت ناروا را بدون پشتیبانی دشمنان شیعه تلقی کرد. زیرا دشمنی با شیعه علوی از روز سقیفه تا به امروز ادامه دارد و دشمنان تشیع این چنین اراده راسخی را به هر عنوانی ادامه داده اند اما اراده خداوند پشتیبان مکتب حق علوی است. در این نوشتار کوتاه به خلاصه ای از شخصیت و زندگی و عملکرد عبدالله بن سبا و فرقه او و برداشت بی ربط دشمنان از این فرقه در متهم ساختن تشیع اشاره می شود.
عبدالله بن سبا حمیری یهودی زاده ای از اهل صنعا ست؛ مادرش در زمان عثمان به اسلام روی می آورد، اما نه برای هدایت یافتن بلکه گمراه نمودن مسلمین پا به چنین صحنه ای گذاشت و نیتی جز به انحراف کشیدن مسلمین نداشت چنانکه پولس یهودی مسلک به مسیحیت روی آورد اما برای انحراف در مسیحیت و به کفر کشاندن ایشان ابن سبا برای پیش برد اهداف خویش مناطق مسلمانان را از جمله حجاز و بصره و کوفه و شام به تبلیغ پرداخت و در شام مورد توجه قرار نگرفت و به هیچ یک از اهداف و نیات خود نرسید و او از شام اخراج شد. و به سوی بزرگترین شهر تمدن باستانی، شهر فراعنه شتافت. در آنجا به تبلیغ و گمراه نمودن مردم پرداخت و آنها را بر ضد عثمان تحریک کرد.
اندیشه های سیاسی ابن سبا
ابن سبا اندیشه ها و افکارش را به مردم مصر القاء نمود بطوریکه مورد توجه ایشان واقع شد که به چند نمونه اشاره می کنیم: ۱. قائل به رجعت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) بود و استدلالش برای مردم این بود که رجعت عیسی بن مریم (علیه السّلام) قطعی است پس چرا رجعت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) که از عیسی بن مریم (علیه السّلام) افضل است مورد انکار می باشد و برای این عقیده به آیه شریفه نیز استاد می جسته: «ان الذی فرض علیک القرآن لرادک الی معاد» به این بیان مردمی از مصر را معتقد به رجعت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نمود. و این گونه بود که عقیده به رجعت را جعل کرد.۲. پس از فارغ شدن از جعل رجعت برای مردم به تبیین نبوت و وصایت و خاتمیت پرداخت و این گونه وانمود کرد که از طرف خداوند ۱۰۰۰ نبی آمدند که هر یک ۱۰۰۰ وصی و جانشین داشتند. و خاتم الانبیا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) است و خاتم الاوصیا علی بن ابی طالب (علیه السّلام) است.۳. ظالم ترین مردم را کسی معرفی کرد که جانشینی علی بن ابی طالب (علیه السّلام) را انکار کند و وصایت را در مورد علی بن ابی طالب (علیه السّلام) رعایت نکند.۴. سپس اعلام نمود که عثمان امروز بدون داشتن حقی به غصب خلافت پرداخته در حالی که خاتم الاوصیا علی بن ابی طالب در میان ماست.
دستاورد سفر به مصر
او با افضای تدریجی این مسائل در مصر به گروه کثیری از مردم مفتون دست پیدا کرد و این جا بود که از این نیروی بدست آمده استفاده کرد و با مکاتباتی که با عوام اهل بصره و کوفه انجام داد زمینه خیزش و انقلاب و یا آشوبی را در پایتخت اسلام (مدینة الرسول) بوجود آورد عوامل دیگری نیز او را کمک کرد تا زودتر نیروی بوجود آمده انقلابی را به کشمکش در دامن اسلام تبدیل کند و به این ترتیب آشوبی بزرگ را ترتیب داد و با قتل عثمان و سپس به قدرت رسیدن علی بن ابی طالب (علیه السّلام) به اهدافی که داشت رسید.
بهره برداری مخالفان شیعه از ابن سبا
...