دانشنامه اسلامی
موضوع صفات خداوند در علم کلام از دو جنبه وجود شناسی و معنی شناسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است:
← جنبه وجودشناسی
از آن جا که متکلّمان مسلمان با توجه به گرایش های مذهبی و اعتقادی خود، نظریات مختلف و متفاوتی درباره اسماء و صفات الهی به دست داده اند، برای کسب اطلاع و آگاهی بیش تر در باب صفات، لازم است به بررسی تطبیقی آرا و اندیشه های مهمترین متکلّمان و برجسته ترین مکاتب کلامی بپردازیم:
← دیدگاه متکلّمان شیعه
(۱) آملی، سید حیدر، جامع الاسرار و منبع الانوار، به کوشش هانری کربن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران، ۱۳۴۷ ش.(۲) ابن بابویه، ابوجعفر محمد بن علی (شیخ صدوق)، الاعتقادات، تهران، ۱۳۰۰ ق.(۳) ابن بابویه، ابوجعفر محمد بن علی (شیخ صدوق)، توحید، ترجمه محمد علی بن محمد حسن اردکانی، تهران، سلسله انتشارات نور، بی تا.(۴) ابن بابویه، ابوجعفر محمد بن علی (شیخ صدوق) عیون اخبار الرّضا، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ ق/ ۱۹۸۴ م.(۵) ابن شعبه حرّانی، ابو محمّد حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول، ترجمه احمد جنّتی، تهران، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۷ ش.(۶) ابن فورک، ابوبکر، محمد بن حسن، مجرّد مقالات الشیخ ابی الحسن الاشعری، به کوشش دانیل ژیماره، بیروت، ۱۹۸۶ م.(۷) اشعری، ابوالحسن علی، الابانة عن اصول الدیانة، قاهره، ۱۳۴۸ ق.(۸) اشعری، ابوالحسن علی، اصول اهل السّنّة و الجماعة، به کوشش محمد سید جلیند، ریاض، ۱۴۱۰ ق/ ۱۹۸۹ م.(۹) اشعری، ابوالحسن علی، اللّمع، به کوشش جوزف مک کارتی، بیروت، ۱۹۵۳ م.(۱۰) اشعری، ابوالحسن علی، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلّین، ترجمه محسن مؤیدی، تهران، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۶۲ ش.(۱۱) باقلانی، ابوبکر محمد بن طیب، التمهید، به کوشش محمود محمد خضیری و محمد عبدالهادی ابوریده، قاهره، ۱۳۶۷ ق/۱۹۴۷ م.(۱۲) بدوی، عبدالرحمن، تاریخ اندیشه های کلامی در اسلام، ترجمه حسین صابری، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۴ ش.(۱۳) بغدادی، عبدالقاهر، الفرق بین الفرق، به کوشش محمد محی الدین عبدالحمید، قاهره (بدون تاریخ).(۱۴) تبصرة العوام فی معرفة مقالات الانام منسوب به سید مرتضی داعی حسنی رازی، به کوشش عباس اقبال، تهران، انتشارات اساطیر، چاپ دوم، ۱۳۶۴ ش.(۱۵) جوینی، امام الحرمین، الشامل فی اصول الدین، به کوششِ رم فرانک، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۰ ش.(۱۶) جوینی، عبدالملک، الارشاد، به کوشش محمد یوسف موسی و علی عبدالمنعم عبدالحمید، قاهره، ۱۳۶۹ ق/۱۹۵۰ م.(۱۷) حلّی، جمال الدین حسن بن یوسف، الباب الحادی عشر، به کوشش مهدی محقّق، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۵ ش.(۱۸) حلّی، جمال الدین حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، ترجمه و شرح فارسی از ابوالحسن شعرانی، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیة، ۱۳۵۱ ش.(۱۹) دادبه، اصغر، «اشاعره»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۷ ش، ج۷.(۲۰) دادبه، اصغر، فخر رازی، تهران، انتشارات طرح نو، ۱۳۷۴ ش.(۲۱) شهرستانی، ابوالفتح محمد، الملل و النحل، به کوشش محمد سید کیلانی، بیروت، دارالمعرفة، ۱۳۹۵ ق/ ۱۹۷۵ م.(۲۲) شهرستانی، ابوالفتح محمد، نهایة الاقدام فی علم الکلام، به کوشش آلفرد گیوم، پاریس، ۱۳۹۴ م.(۲۳) صابری، حسین، پانوشت تاریخ اندیشه های کلامی در اسلام، مشهد آستان قدس رضوی، ۱۳۷۴ ش.(۲۴) صفائی، احمد، هشام بن حکم متکلّم معروف قرن دوم هجری، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۲ ش.(۲۵) طباطبائی، محمد حسین، المیزان، بیروت، ۱۳۹۰ ق/۱۹۷۱ م.(۲۶) عبدالرّزاق لاهیجی، گوهر مراد، به کوشش صمد موحد، تهران، کتابخانه طهوری، ۱۳۶۴ ش.(۲۷) فخر رازی، محمد، لوامع البینات، به کوشش طه عبدالرئوف سعد، بیروت، ۱۴۰۴ ق/۱۹۸۴ م.(۲۸) فیض کاشانی، ملّا محسن، علم الیقین، قم، ۱۳۵۱ ش.(۲۹) قاضی عبدالجبار معتزلی، شرح الاصول الخمسه، مصر، ۱۹۶۵ م.(۳۰) کشی، محمد، معرفة الرجال، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ ش.(۳۱) کلینی، محمد، اصول کافی، ترجمه و شرح محمد باقر کمره ای، تهران، انتشارات اسلامیه، چاپ دهم ۱۳۸۱ ش.(۳۲) مجتهد شبستری، محمد، «احوال»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، ۱۳۷۵ ش، ج ۷.(۳۳) مفید، محمد، اوائل المقالات، قم، ۱۴۱۳ ق.(۳۴) مفید، محمد، النکت الاعتقادیة، ترجمه محمد جواد مشکور، تهران، انتشارات اشراقی، چاپ سوم ۱۳۵۸ ش.(۳۵) نهج البلاغه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، بنیاد نهج البلاغه، ۱۳۷۷ ش.(۳۶) ولفسن، هری اوسترین، فلسفه علم کلام، ترجمه احمد آرام، تهران، انتشارات الهدی، ۱۳۶۸ ش.(۳۷) Abrahamov, Binyamin, " The Bila Kayfa Doctrine", Arabica, Vol XLII, Leiden, ۱۹۹۱.
