دانشنامه اسلامی
قرآن، انسان های با ایمان را مساوی دیگران نمی داند:«اَفَمَن کانَ مُؤمِنًا کَمَن کانَ فاسِقًا لا یَستَون» و برای آنان جایگاه ویژه ای قائل است؛ ازاین رو در آیاتی، سلام کردن به آنان:«و اِذا جاءَکَ الَّذینَ یُؤمِنونَ بِایتِنا فَقُل سَلمٌ عَلَیکُم» و تواضع در برابر ایشان:«واخفِض جَناحَکَ لِلمُؤمِنین» دستور داده شده است. شخصیّت بزرگ مؤمن ، لزوم احترام به وی و پاداش بزرگ آن، نهی از آزار مؤمن و آثار وضعی و کیفری آن، باب خاصّ و روایات فراوانی را به خود اختصاص داده است. انسان های پرهیزکار نیز با احراز برترین ملاک کرامت ، یعنی «تقوا» با شخصیّت ترین انسان ها نزد خداوند شمرده می شوند:«اِنَّ اَکرَمَکُم عِندَ اللّهِ اَتقکُم».
[ویکی فقه] احترام مؤمنان (قرآن). خداوند در قرآن پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم را موظف به احترام و بزرگداشت مؤمنان نموده است.
واذا جاءک الذین یؤمنون بـایـتنا فقل سلـم علیکم.... . هر گاه کسانی که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، به آنها بگو: «سلام بر شما پروردگارتان، رحمت را بر خود فرض کرده هر کس از شما کار بدی از روی نادانی کند، سپس توبه و اصلاح (و جبران) نماید، (مشمول رحمت خدا می شود چرا که) او آمرزنده مهربان است.»در آیه پیشین نهی می فرمود رسول الله را از اینکه مؤمنین را از خود طرد نماید، و در این آیه امر می کند به اینکه با ایشان ملاطفت نموده و بر آنان سلام کند و کسی را که از آنان توبه خلل ناپذیر کند به مغفرت و رحمت خدا بشارت دهد، تا دلهایشان گرم و اضطراب درونیشان مبدل به آرامش و سکونت شود.
← شان نزول
. . واخفض جناحک للمؤمنین. و بال (عطوفت) خود را برای مؤمنین فرود آرواخفض جناحک لمن اتبعک من المؤمنین. و بال و پر خود را برای مؤمنانی که از تو پیروی می کنند بگستر!ابن عباس گوید: یعنی با مؤمنان نرمی و ملایمت کن عرب به کسی که با وقار و بردبار باشد، گوید: «خافض الجناح» منشا این تعبیر این است که: مرغان هنگامی که جوجه ها را بطرف خود می آورند، نخست پر و بال را می گشایند، تا جوجه ها در زیر آن آرام گیرند، سپس بالها را بزیر می آورند و این نشانه محبت است، بنا بر این مقصود این است که: پیامبر باید با مؤمنان متواضع باشد، تا آنها از وی پیروی کنند. هر چند این معنا که مفسرین کرده اند با آیاتی دیگر تایید می شود، چنان که در وصف رسول خدا می فرماید: " فبما رحمة من الله لنت لهم" و نیز می فرماید: " بالمؤمنین رؤف رحیم" الا اینکه آنچه که در نظیر این آیه آمده، و می توان خفض جناح را بر آن حمل کرد عبارتست از صبر و خویشتنداری و سازگاری با مؤمنین، و این صبر با این معنا مناسبت دارد که کنایه باشد از زیر بال گرفتن مؤمنین، و همه هم خود را مصروف و منحصر در معاشرت و تربیت و تادیب ایشان به آداب الهی نمودن، و یا کنایه باشد از ملازمت با آنان و تنها نگذاشتن و جدا نشدن از ایشان، هم چنان که مرغ وقتی خفض جناح می کند دیگر پرواز را تعطیل کرده از جوجه هایش جدا نمی شود، و خدای تعالی در این باره فرموده: " و اصبر نفسک مع الذین یدعون ربهم بالغداة و العشی یریدون وجهه و لا تعد عیناک عنهم ترید زینة الحیاة الدنیا".
حفظ حرمت پیشکسوتان
وخداوند در قرآن بر حفظ حرمت مؤمنان در مجالس و لزوم احترام آنان تاکید می کند.یـایها الذین ءامنوا اذا قیل لکم تفسحوا فی المجــلس فافسحوا یفسح الله لکم واذا قیل انشزوا فانشزوا.. ای کسانی که ایمان آورده اید! هنگامی که به شما گفته شود: «مجلس را وسعت بخشید (و به تازه واردها جا دهید)»، وسعت بخشید، خداوند (بهشت را) برای شما وسعت می بخشد و هنگامی که گفته شود: «برخیزید»، برخیزید اگر چنین کنید، خداوند کسانی را که ایمان آورده اند و کسانی را که علم به آنان داده شده درجات عظیمی می بخشد و خداوند به آنچه انجام می دهید آگاه است!
← شان نزول
...
