دانشنامه اسلامی
ثقل (۲۸ بار)
«ثَقَل» (بر وزن خبر) معمولاً به متاع و بار مسافر گفته می شود، و اطلاق آن بر گروه جن و انس به خاطر سنگینی معنوی آنهاست; چرا که خداوند به آنها از نظر عقل، شعور، علم و آگاهی، وزن و ارزش خاصی داده است، هر چند از نظر جسمی نیز در مجموع، سنگینی قابل ملاحظه ای دارند.
«ثَقَلان» از مادّه «ثِقْل» (بر وزن کبر) به معنای بار سنگین است، و به معنای «وزن» نیز آمده است.
(بر وزن عمل) چیز نفیس و مهّم. مراد از ثقلان جِّن و انس اند علّت ثَقَلان خوانده شدن اهمّیت و کرامت آنهاست زیرا که هر دو ذیشعور و عاقل و مورد تکلیف خدایند و از اتمام جنبندههای روی زمین (از جهت عقل و تمییز و تکلیف) برتراند، و از همین ماده است حدیث شریف «اِنّی تارِکٌ فیکُمُ الثَّقَلیْن کِتابَ اللّه وَ عِترَتی...»: من میان شما دو چیز پر ارزش و بس مهّم میگذارم: کتاب خدا و اهل بیتم. پر ارزش بودن آن دو بواسطه آن است که سبب هدایت و سعادت هر دو جهاناند. فیروز آبادی در قاموس و ابن اثیر در نهایه وز مخشری در الفائق و سعید خوری در اقرب الموارد در ماده «ثقل» حدیث شریف را از آوردهاند و طبرسی در ذیل آیه فوق آن را نقل میکند. ناگفنه نماند: حدیث الثّقلین از احادیث متواتره است آقای شیخ قوام الدین وَشْنَوِی قمّی رسالهای بنام حدیث الثقلین درباره آن تألیف نموده و بدارالتقریب مصر ارسال مرده: دارالتقریب بعد از تصدیق، آن را با مقدّمه اضافی چاپ کرده است طالبین میتوانند نسخهای از آن را تهیه و استفاده نمایند و در آن، محل حدیث از کتب اهل سنّت نشان داده است.
