دانشنامه اسلامی
ریشه کلمه:
نا (۱۱۸۲ بار)نش ء (۲۸ بار)
پدید آمدن. در مصباح گفته: «نَشَأَ الشَّیْءُ نَشْأً: حَدَثَ وَ تَجَدَّدَ» صحاح و قاموس و اقرب مثل مصباح آن را لازم گفتهاند ولی راغب آن را مثل انشاء پدیدآوردن توأم با تربیت گفته است. تربیت شدن و تربیت کردن بلند شدن و بلند کردن نیز که در معنی نشاء و انشاء گفتهاند، نوعی پدیدآمدن و پدیدآوردن است، آفریدن نیز پدیدآوردن میباشد. . اوست که برای شما گوشها، چشمها و قلبها پدید آورد و آفرید. . بعد از آنها قوم دیگری پدید آوردیم. نَشْأَة: چنانکه در مصباح و صحاح گفته اسم مصدر است به معنی پدید آمده و خلق شده. . سپس خدا خلقت دیگر را پدید میآرود منظور قیامت است . حقا که خلقت اولی (خلقت در دنیا) را دانستهاید چرا متذکر نمیشوید. ناشَئَةُ: ممکن است مصدر باشد مثل عاقبة و عافیة و ممکن است اسم فاعل باشد که ناشیء به معنی حادث و پدید آمده است. . مراد از «ناشِئَة اللَّیْل» عبادتی است که در شب پدید آمده و واقع شده یعنی عبادت شب محکمتر است در ثبات قدم و در صفاء نفس و بندگی حق و قویترین قولی است در حضور قلب، این آیه تعلیل آیات قبلی است که فرموده: «قُمِ اللَّیْلَ اِلَّا قَلیلاً... وَ رَتِّلَ الْقُرْآنَ تَرْتیلاً» احتمال دادهاند که ناشئة اللیل اضافه، صفت بر موصوف و مراد از ناشئة، لیل باشد یعنی: شب پدیده آمده محکمتر است از برای... * . یا اختیار کرده آنکه را که در زینت تربیت میشود و در مخاصمه بیانش روشن نیست رجوع شود به «خصم». * . برای خداست جاری شوندگان که در دریا پدید آمدهاند و مانند مرزها محسوس و آشکاراند. در «بحر» مشروحاً توضیح دادیم که این آیه با نهرهای دریائی تطبیق میشود.
