دانشنامه اسلامی
خداوند، برطرف کننده همه نیازهای مادی انسان در طبیعت است:هو الذی خلق لکم ما فی الارض جمیعا... او خدایی است که همه آنچه را (از نعمت ها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید. والانعـم خلقها لکم فیها دفء ومنـفع ومنها تاکلون• ولکم فیها جمال حین تریحون وحین تسرحون• وتحمل اثقالکم الی بلد لم تکونوا بــلغیه الا بشق الانفس... • والخیل والبغال والحمیر لترکبوها وزینة ویخلق ما لاتعلمون• هو الذی انزل من السمآء مآء لکم منه شراب ومنه شجر فیه تسیمون• ینبت لکم به الزرع والزیتون والنخیل والاعنـب ومن کل الثمرت... • وسخر لکم الیل والنهار والشمس والقمر والنجوم مسخرت بامره... • وما ذرا لکم فی الارض مختلفا الونه ان فی ذلک لایة لقوم یذکرون• وهو الذی سخر البحر لتاکلوا منه لحما طریا وتستخرجوا منه حلیة تلبسونها وتری الفلک مواخر فیه ولتبتغوا من فضله... • والقی فی الارض روسی ان تمید بکم وانهـرا وسبلا... • وعلـمـت وبالنجم هم یهتدون• وان تعدوا نعمة الله لاتحصوهآ...و چهارپایان را آفرید در حالی که در آنها، برای شما وسیله پوشش، و منافع دیگری است و از گوشت آنها می خورید!، و در آنها برای شما زینت و شکوه است به هنگامی که آنها را به استراحتگاه شان باز می گردانید، و هنگامی که (صبحگاهان) به صحرا می فرستید!، آنها بارهای سنگین شما را به شهری حمل می کنند که جز با مشقت زیاد، به آن نمی رسیدید پروردگارتان رؤوف و رحیم است (که این وسایل حیات را در اختیارتان قرار داده)! همچنین اسب ها و استرها و الاغ ها را آفرید تا بر آنها سوار شوید و زینت شما باشد، و چیزهایی می آفریند که نمی دانید. و بر خداست که راه راست را (به بندگان) نشان دهد اما بعضی از راه ها بیراهه است! و اگر خدا بخواهد، همه شما را (به اجبار) هدایت می کند (ولی اجبار سودی ندارد). او کسی است که از آسمان، آبی فرستاد، که نوشیدن شما از آن است و (همچنین) گیاهان و درختانی که حیوانات خود را در آن به چرا می برید، نیز از آن است. خداوند با آن (آب باران)، برای شما زراعت و زیتون و نخل و انگور، و از همه میوه ها می رویاند مسلما در این، نشانه روشنی برای اندیشمندان است. او شب و روز و خورشید و ماه را مسخر شما ساخت و ستارگان نیز به فرمان او مسخر شمایند در این، نشانه هایی است (از عظمت خدا،) برای گروهی که عقل خود را به کار می گیرند! (علاوه بر این،) مخلوقاتی را که در زمین به رنگ های گوناگون آفریده نیز مسخر (فرمان شما) ساخت در این، نشانه روشنی است برای گروهی که متذکر می شوند!، او کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا از آن، گوشت تازه بخورید و زیوری برای پوشیدن (مانند مروارید) از آن استخراج کنید و کشتی ها را می بینی که سینه دریا را می شکافند تا شما (به تجارت پردازید و) از فضل خدا بهره گیرید شاید شکر نعمتهای او را بجا آورید!، و در زمین، کوه های ثابت و محکمی افکند تا لرزش آن را نسبت به شما بگیرد و نهرها و راه هایی ایجاد کرد، تا هدایت شوید.، و (نیز) علاماتی قرار داد و (شب هنگام) به وسیله ستارگان هدایت می شوند.، و اگر نعمتهای خدا را بشمارید، هرگز نمی توانید آنها را احصا کنید خداوند بخشنده و مهربان است! والله جعل لکم من بیوتکم سکنا وجعل لکم من جلود الانعـم بیوتا تستخفونها یوم ظعنکمویوم اقامتکم ومن اصوافها واوبارها واشعارهآ اثـثا ومتـعا الی حین• والله جعل لکم مما خلق ظـلـلا وجعل لکم من الجبال اکنـنا وجعل لکم سربیل تقیکم الحر وسربیل تقیکم باسکم کذلک یتم نعمته علیکم لعلکم تسلمون.و خدا برای شما از خانه هایتان محل سکونت (و آرامش) قرار داد و از پوست چهارپایان نیز برای شما خانه هایی قرار داد که روز کوچ کردن و روز اقامتتان، به آسانی می توانید آنها را جا به جا کنید و از پشم و کرک و موی آنها، برای شما اثاث و متاع (و وسایل مختلف زندگی) تا زمان معینی قرار داد.و (نیز) خداوند از آنچه آفریده است سایه هایی برای شما قرار داده و از کوه ها پناهگاه هایی و برای شما پیراهن هایی آفریده، که شما را از گرما (و سرما) حفظ می کند و پیراهن هایی که به هنگام جنگ، حافظ شماست این گونه نعمت هایش را بر شما کامل می کند، شاید تسلیم فرمان او شوید!
شرط استفاده از مواهب طبیعت
اباحه استفاده انسان از مواهب طبیعت، مشروط به اسراف نکردن در آن است:یـبنیءادم خذوا زینتکم عند کل مسجد وکلوا واشربوا ولاتسرفوا انه لایحب المسرفین• قل من حرم زینة الله التی اخرج لعباده والطیبـت من الرزق...ای فرزندان آدم! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود بردارید! و (از نعمت های الهی) بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست نمی دارد!بگو: «چه کسی زینت های الهی را که برای بندگان خود آفریده، و روزی های پاکیزه را حرام کرده است؟! » بگو: «اینها در زندگی دنیا، برای کسانی است که ایمان آورده اند (اگر چه دیگران نیز با آنها مشارکت دارند ولی) در قیامت، خالص (برای مؤمنان) خواهد بود.».
هدف از آفرینش طبیعت
آفرینش طبیعت آسمان ها و زمین برای آزمایش انسان است:وهو الذی خلق السمـوت والارض فی ستة ایام وکان عرشه علی المآء لیبلوکم ایکم احسن عملا...او کسی است که آسمانها و زمین را در شش روز (شش دوران) آفرید و عرش (حکومت) او، بر آب قرار داشت (بخاطر این آفرید) تا شما را بیازماید که کدامیک عملتان بهتر است! و اگر (به آنها) بگویی: «شما بعد از مرگ، برانگیخته می شوید! «، مسلّماً» کافران می گویند: «این سحری آشکار است!»
بهره مندی انسان از طبیعت
...