دانشنامه عمومی
در سال 1285 که جنبش مشروطه خواهی به اوج خود رسیده بود، در شهرهای دیگر کمترین انعکاسی نداشت، عین الدوله نگذاشته بود در شهرهای دیگر انعکاس بیابد، تاجاییکه با قبول مشروطه توسط مظفرالدین شاه در 13 مرداد، در تهران جشن برپا بود، اما در شهرهای دیگر انعکاسی نبود، دولتیان میخواستند جنبش در تهران محصور بماند و این کودک نوزاد را در گهواره خفه شود. پس از یک سال در تبریز جنبشی پدید آمد و با شکستن محصوریت مشروطیت، موجب گسترش مشروطه شد، در تبریز چون از قبل شور عمیقی وجود داشت، مجاهدان چند تن از بزرگان آزادی را با چند تن از مجتهدان شهر جمع کرده، خانه ای برگزیدند تا شورش را مدیریت کنند و اسم آن را انجمن ملی نامیدند، سپس روزنامه ای هم به این اسم چاپ کردند. پس از ابلاغ و انجام انتخابات محمد علی میرزا دستور بسته شدن انجمن را صادر کرد و اعضا نیز آنرا پذیرفتند، ولی مجاهدان به شورش سختی برخواسته و اعضا را شبانه به انجمن آورده دوباره درجای خود نشاندند، همین انجمن منشا کارهای زیادی شد، در شهرهای دیگر نیز انجمن های مشابهی ایجاد شد. در آن زمان در تهران قانون اساسی نوشته میشد، قانون اساسی مشروطه از دو جز تشکیل شده است یکی اصل قانون و دومی متمم قانون اساسی درحالیکه متمم از اصل آن نیز مهمتر است و این بدین سبب است که پس از نوشتن اصل قانون اساسی در تهران و تصویب آن در مجلس، آزادی خواهان تبریز قانون را ناقص دیدند و بدین جهت پیشنهاد چند بند جهت افزودن به قانون اساسی کردند که یکی از آنها تشکیل انجمن های ایالتی و ولایتی بود. پس از کشاکش های زیاد این متمم پذیرفته شد و انتخابات در دیگر محل ها انجام گرفت و انجمن ملی جای خود را به انجمن ایالتی و ولایتی داد. تا سال 1290 که داستان اولتیماتوم روس پیش آمد انجمن ها برقرار بود، پس از آن این بخش از قانون اساسی به فراموشی رفت.
