لاشبرگ

لغت نامه دهخدا

لاشبرگ. [ ش َ ب َ ] ( اِ مرکب ) هنگامی که بر پوشش مرده خاک جنگل برگهای خشک و شاخه های تازه افتاده افزوده میشود در قسمت زیرین آن برگها و شاخه های کهنه سالهای پیش تدریجاً پوسیده و با لاشه های کرمها و جانورانی که در زیرزمین مرده و پوسیده اند و همچنین ریشه های پوسیده یک لایه تیره رنگی درست میکنند که آن را لاشبرگ مینامند. لاشبرگها دو نوعند: لاشبرگ شیرین و لاشبرگ ترش. لاشبرگ شیرین از لحاظ شیمیائی دارای واکنش خنثی میباشد و آن را خاک برگ جنگلی نیز مینامند. این لاشبرگ برای درختان جنگل بسیار سودمند است. لاشبرگ ترش دارای واکنش اسیدی است و برای درختان جنگل چندان خوب نیست. لاشبرگ شیرین - لاشبرگ شیرین سیاه رنگ و لخته لخته است و از مواد معدنی و آلی که دارای ازت فراوان هستند ساخته شده. این ازت و همچنین مواد معدنی در برگهای خشک فراوان میباشد. برگهایی که در پائیز از درخت میریزند بطور متوسط دارای 12 تا 14 درصد آب و 5 تا 10 درصد خاکستر و 3 تا 4 درصد ازت هستند و یک هکتارجنگل دانه زاد راش که در حدود 3700 کیلوگرم در سال برگ به زمین میریزد قریب 185 کیلوگرم مواد معدنی و 37 کیلوگرم ازت به پوشش مرده می افزاید. گذشته از ازتی که در برگها یافت میشود، پوشش مرده ازت فراوانی هم از هوا دریافت میکند و اینکار بوسیله باکتریهای ویژه ای انجام میشود که در روی برگهای خشک پوشش مرده یافت میشوند و این باکتریها ازت فراوانی از هوا می ربایند و خاک جنگل را از این عنصر گرانبها که در کشاورزی از راه کود به زمین میرسد بی نیاز میکنند. جذب ازت نتیجه هم زیستی چندین باکتری است : 1 - گرانولوباکترها و آئروباکترها. 2 - ازتوباکتر کروککم. کار باکتریها و جانوران در ساختن لاشبرگ : در لاشبرگ شیرین باکتریهائی یافت میشود که در لاشبرگ ترش کمیاب و گاهی نایاب میباشند. این باکتریها مایه پوسانیدن پوشش مرده وساختن لاشبرگ میگردند و با باکتریهائی که در زمینهای زراعتی یافت میشود اختلاف دارند. مثلاً میکروککوس نیتریفیکانس که در خاک زراعتی فراوان است در خاک جنگل نایاب میباشد، از این رو خاکهای جنگل با داشتن ازت فراوان هیچگاه دارای نیترات نمیباشند. برخی قارچها نیز مانند باکتریها در پوسانیدن پوشش مرده و ساختن لاشبرگ مؤثرند، جانوران کوچک از دسته بی مهرگان ( غیر ذی فقار ) مانند ریشه پائیان وکرم های خاکی نیز بپوسانیدن پوشش مرده کمک میکنند بدین ترتیب که از برگها و گیاههای خشک تغذیه کرده و باآخال خود آنها را به خاک برمیگردانند. کرمهای خاکی بویژه خیلی سودمند هستند و برگهای خشک ممرز را بیش از برگ سایر درختان دوست میدارند چنانکه در جنگلهای ممرز که در زمستان زمین آنها پوشیده از برگهای خشک است تا آغاز تابستان اثری از برگهای خشک باقی نمیماند.اثر آب و هوا در پوسانیدن پوشش مرده : گرما در پوسانیدن پوشش مرده اثر دارد... نم هوا و خاک در پوسانیدن پوشش مرده مؤثر است و هر چند برگهای خشک نمناکتر باشند زودتر میپوسند و اگر برگها خیلی خشک باشند بهیچوجه نخواهند پوسید و از طرفی چون اکسیژن برای عمل باکتریها لازم است اگر آب سطح پوشش مرده را بپوشاند و از راه یافتن هوا در آن جلوگیری کند پوسیدگی بخوبی انجام نخواهد گرفت بنابراین اندازه نم پوشش مرده از این لحاظ دارای حداقل و حداکثری است که بستگی به جنس خاک دارد. اثر روشنائی در پوسانیدن پوشش مرده هنوز آشکار نیست ولی گمان میرود که بهیچوجه مؤثر نباشد. اسیدهای معدنی مایه کندی پوشش مرده میشوند ولی قلیاها، در صورتیکه پوشش مرده به اندازه کافی نمناک باشد، پوسیدن آن را سریعتر میکنند. از اینرو در جنگلهائی که در زمین های آهکی میرویند پوسیدن پوشش مرده بخوبی انجام می گیرد. کلرورها و سولفاتها و همچنین چربیها و رزین و مازوج از سرعت پوسیدن میکاهد ولی فسفاتها ونیترات ها آن را تسریع میکنند. برگهای رزین دار و برگ درختانی که مازوج دارند دیر میپوسند. لاشبرگ ترش : چنانچه نم کافی در پوشش مرده یافت نشود یا هوا در آن راه نیابد و یا گرمای خاک کافی نباشد لاشبرگی که از پوسیدن پوشش مرده به دست می آید واکنش اسیدی خواهد داشت و آن را لاشبرگ ترش یا لاشبرگ خام مینامند. این لاشبرگ در جنگلهای سردسیر یا در ارتفاعات زیاد کوهستانها که هوا خیلی سرد و نم آن فراوان باشد یا در کلاکها که نم خاک کم است دیده میشود. در خاکهای شنی که آب با سرعت بسیاری فرو می نشیند چون نم کافی موجود نیست لاشبرگ ترش درست میشود زیرا خشکی بسیار مایه نابود شدن باکتریها میشود و پوسیدن پوشش مرده بخوبی انجام نمیگیرد. در شنزارهائی که پوشیده از جنگل هستند نم خاک تا اندازه ی محفوظ می ماند و باکتریها میتوانند کار خود را ادامه دهند ولی اگر به علتی قسمتی از درختان جنگل برانداخته شوند خاک در معرض تابش مستقیم خورشید قرار گرفته و بزودی خشک میشود و دیگر برای رویانیدن درخت شایستگی خود را از دست خواهد داد... ( جنگل شناسی کریم ساعی ج 1 صص 90 - 95 ).

فرهنگ معین

(بَ ) (اِ مر. ) لایة تیره رنگی که در نتیجة پوسیدگی برگ های تازه یا خشک و ساقه های جوان افتاده بر روی خاک جنگل به وجود می آید.

فرهنگ عمید

برگ پلاسیده، برگ از درخت افتاده و پوسیده.

فرهنگ فارسی

برگ پلاسیده، برگ ازدرخت افتاده وپوسیده
( اسم ) لای. تیره رنگی که در نتیج. پوسیدگی برگهای تازه یا خشک و ساقه های جوان افتاده بر روی خاک جنگل بوجود میاید و در حقیقت لاشبرگ نوعی خاک برگ است . لاشبرگ ممکنست دارای واکنش شیمیایی اسید باشد . در این حالت آنرا لاشبرگ ترش نامند و ممکنست دارای واکنش شیمیایی خنثی باشد که در این صورت آنرا لاشبرگ نامند .

فرهنگستان زبان و ادب

{litter, forest litter} [مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست و جنگل] لایۀ سطحی کف جنگل که در مرحلۀ پیشرفتۀ تجزیه قرار ندارد و معمولاً از انواع برگ ها ازجمله برگ های سوزنی و سرشاخه ها و ساقه ها و پوست درختان و میوه هایی که به تازگی فروافتاده تشکیل شده است