شاپورگان. ( اِخ ) نام کتاب مانی نقاش است که بعهد شاپور پسر اردشیر ظهور و دعوی پیغمبری و آوردن آیین تازه کرد. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). نام یکی از کتابهای مانی نقاش بوده که بنام شاپور پادشاه ساسانی نوشته بود. ( فرهنگ نظام ). شاپور ( اول ) نسبت به مانویان اظهار مساعدت و خیرخواهی کرده است و بهمین مناسبت مانی یکی از کتب عمده خود را بنام او کرده و شاپورگان خوانده است. ( ایران در زمان ساسانیان ص 220 ). کتاب شاپورگان بلغت جنوب غربی ایران یعنی پهلوی ساسانی نگاشته شده. ( ایران در زمان ساسانیان ص 215 ) ( فرهنگ ایران باستان پورداود ج 1 ). و حاکی از مطالب متعلقه بمبداء و معاد بود. بعضی قسمتهای شاپورگان در ضمن قطعات مکشوفه تورفان به دست آمده است. ( ایران در زمان ساسانیان ص 223 ). شاپورگان. ( اِ ) پولاد طبیعی و معرب آن شابورقان است. ( از مفردات قانون ابوعلی سینا ). ذکر. اسطام. و رجوع به شابورقان و شابرقان شود.
فرهنگ عمید
فولاد.
فرهنگ فارسی
یکی ار کتب عمده مانی که بزبان جنوب غربی ایران - پهلوی ساسانی - نگاشته شده . این کتاب حاکی از مطالب متعلق به مبدا و معاد طبق عقیده مانوی بود و بعضی از قسمتهای آن ضمن قطعات مکشوف در تورفان بدست آمده است . فولاد معدنی پولاد کانی . پولاد طبیعی و معرب آن شابورقان است
دانشنامه آزاد فارسی
(یا: شابرقان؛ شابورقان؛ سابرقان) تألیف مانی، کتابی به فارسی میانه، در شرح احوال مؤلف و عقاید و آرای مانوی. مانی آن را برای شاپور اول ساسانی نوشته بوده است. بخش هایی از این کتاب در نوشته های ابن ندیم، بیرونی، و یعقوبی نقل شده است. از این نقل قول ها چنین برمی آید که شاپورگان مشتمل بر مطالبی در شرح زندگی مانی، مانند زمان تولد و چگونگی نزول وحی بر او و نیز اصول عقاید و آموزه هایش، مانند ثنویت، چگونگی تکوین جهان و سرانجام آن بوده است. قطعات مفصلی از کتاب شاپورگان در میان اوراق تورفان به دست آمده است. کتاب دارای سبکی پیچیده و ثقیل است. مکنزی قطعات برجای ماندۀ شاپورگان را به زبان انگلیسی ترجمه کرده است.
