پستانداران
دانشنامه عمومی
پستانداران، پیشرفته ترین مهره داران هستند. اعضای آن ها در بیشتر اکوسیستم های جهان جانوران، چیره بوده و نقش تعیین کننده ای در زنجیره های غذایی دارند. پستانداران گرچه از جهت گوناگونی و فراوانی، بسیار کمتر از جانواران دیگر و حتی مهره داران ( پرندگان و ماهیان ) دیگرند؛ ولی به دلیل پیچیدگی دستگاه های بدن، و به ویژه دستگاه عصبی و مغز، پیشرفته تر و بزرگ تر بوده و نیز نقش کلیدی در بسیاری از اکوسیستم ها دارند. پستانداران، جانورانی هستند که دارای مو بوده و غدد شیری دارند. معمولاً دارای دندان های متنوعی هستند که درون حفره دندانی، جای می گیرد.
مغز پستانداران دما و دستگاه گردش خون را که شامل یک قلب چهار حفره ای است کنترل می کند. دستهٔ پستانداران، شامل ۵۵۰۰ گونه ( از جمله انسان ) است که در ۱۲۰۰ تیره، ۱۵۲ خانواده و ۴۶ راسته توزیع شده اند؛ هر چند این به گونه رده بندی علمی نیز بستگی دارد.
به دلیل خطرات و آلودگی های زیست محیطی، بسیاری از پستانداران در معرض خطر انقراض هستند. اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت در گزارش سال ۲۰۱۱ خود اعلام کرد که ۲۵٪ از پستانداران زمین در شرف نابودیند.
از ویژگی های خونگرمی، مو، میان پردهٔ تنفسی، چابکی زیاد و ماهیچه های صورت که به جانور اجازهٔ شیر خوردن می دهد پستانداران باید در دست کم برخی از این خصوصیات با نیاکان ددکاو ( تراپسیدی ) خود سهیم بوده باشند. این ویژگی ها در پستانداران یک مجموعهٔ سازگاری واحد را تشکیل می دهد.
پستانداران در طی همزیستی درازمدت خود با دایناسورها پیشرفت هایی حاصل کردند که آن ها را در موقعیت خوبی قرار داد. پستاندارانی که جنینشان دارای جفت است در طی دورهٔ کرتاس پدید آمدند و به آرامی شاخه - شاخه شدند. راستهٔ نخستی سانان که انسان نیز در آن قرار می گیرد زمانی پدید آمد که دایناسورها هنوز بر زمین چیرگی داشتند. بدین ترتیب، چند دودمان از پستانداران بیش از دایناسورها زنده ماندند. این دودمان ها طی دوران نوزیستی به طرز مؤثری شاخه - شاخه شدند. تعدادی از دودمان هایی که در آن موقع به وجود آمدند، اکنون منقرض شده اند، به طوری که تعداد راسته های پستانداران امروزی از اوایل دوران نوزیستی کمتر است.
