دابة الارض

لغت نامه دهخدا

( دابةالارض ) دابةالارض. [ ب ب َ تُل ْ اَ ] ( ع اِ مرکب ) حیوان عظیم الجثه که در آخرالزمان پیدا آید و آن علامت نزدیکی قیامت باشد. عفنط. ( منتهی الارب ). دابةالارض از علامات قیامت است یا نخستین علامت است که کوه صفا منشق شود و از آن برآید به مکه و مردم بسوی منی روان باشندو قیل از طائف یا در سه مکان سه مرتبه برآید و با وی عصای موسی و خاتم سلیمان باشد و مؤمنان را بعصا زند و درروی آنها بنویسد که هذا مؤمن و در روی کافران مهر کند و بنویسد که هذا کافر. ( منتهی الارب ). دابه ای است در جزایر بحر که تجسس اخبار کند و جمله آن اخبار به دجال بردارد. ( معجم البلدان ذیل کلمه غر ). دابةالساعة. صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: دابةالارض از علامات قیامت است. و آن حیوانی است که کوه صفا راشکافته در مکه بیرون آید و در آن وقت مردم به منی میرفته باشند و گویند سه جا ظاهر شود سه بار و با او خاتم سلیمان و عصای موسی باشد. و مؤمن را عصا زند وبخاتم بر روی کافر مهر کند، پس نقش میشود که این کافر است. کذا فی المنتخب و اگر زیاده از این خواهی بکتب کلام و تفاسیر مراجعه فرمای - انتهی. از رسول صلعم مروی است که دابةالارض که خروجش نشان وقوع قیامت خواهد بود از کوه صفا بیرون خواهد آمد. ( نزهة القلوب چ اروپا مقاله سوم ص 70 ) : شاه را خبر کردند که شخصی می آید چون دابةالارض و ما از دیوان و پریان از این سهمناکتر کس ندیده ایم. ( اسکندرنامه نسخه نفیسی ). و برخاستن جهان را علامتها است ، گفت چه علامت است ،گفتند یکی آنکه آفتاب از غرب برآید و دابةالارض بیاید و یأجوج و مأجوع همچنین بیایند. ( اسکندرنامه نسخه نفیسی ). || جانورکی چوبخوار. ( ترجمان القرآن جرجانی ). ارضه. مورچه چوبخوار. موریانه. مورچه سپیداورنگ ( در تداول مردم قزوین ). ج ، دواب الارض.

فرهنگ معین

( دابة الارض ) (بَّ تُ لْ اَ ) [ ع . ] (اِمر. ) ۱ - موریانه . ۲ - جانوری عظیم الجثه که در آخرالزمان پدید آید وآن نشانة نزدیکی قیامت است ، دابة الساعه .

فرهنگ فارسی

(اسم ) ۱ - موریانه رونجه ۲- جانوری عظیم الجثه که در آخر الزمان پدید آید و آن نشانه نزدیکی قیامت است دابه الساعه .
حیوان عظیم الجثه که در اخر الزمان پیدا آید و آن علامت نزدیکی قیامت باشد .

دانشنامه آزاد فارسی

دابّةُالْاَرْض
دابّةُالْاَرْض(در لغت به معنی جنبنده یا جانور زمین) در قرآن، موجودی که در قصة حضرت سلیمان (ع) از آن نام رفته است (سبأ، ۱۴). بعضی آن را کرم چوب خوره ای به نام «اَرَضه» دانسته اند. در آیة ۸۲ سورة نمل همچنین به این موجود اشاره شده است. در روایات اسلامی آن را حیوانی بزرگ دانسته اند که پیدایش آن از علامات روز قیامت است. نیز اشاره شده که این حیوان به عربی صحبت می کند و عصای موسی و خاتم سلیمان با او است. دابةالارض ضرب المثل است برای کسی که در انتظار او هستند، ولی حضور او دیر می انجامد. در برخی منابع آن را با بعضی بزرگان دین و مذهب مطابقت داده اند، که اساس محکمی ندارد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] دابَّةُ الأرض یا جنبنده زمینی، موجودی ناشناخته که از زمین خارج شده و کافر و مؤمن را از هم جدا می کند. این موجود از نشانه های آخرالزمان یا قیامت دانسته شده است. دابة الارض ممکن است از یکی از زمین های نجف، مدینه، مکه، بین صفا و مروه، بیرون آید. وی پس از خارج شدن از زمین به سمت یمن و شام می رود. در قرآن آیه ۸۲ سوره نمل به ماجرای دابة الارض اشاره شده است.
برخی از علمای شیعه دابة الارض را بر امام علی(ع) یا امام مهدی(ع) تطبیق کرده اند و گروهی دیگر نیز آن را با رجعت مرتبط دانسته اند. در مقابل، برخی از اهل سنت آن را موجودی غیر عادی، بسیار بزرگ، داری دُم و پَر معرفی کرده اند. علامه طباطبایی دابة الارض را موجودی جاندار(انسان یا غیر انسان) می داند ولی معتقد است ماجرای دابة الارض از اسرار قرآن است.
دابة الأرض به معنای جنبنده زمینی از نشانه های آخرالزمان یا قیامت است. قرآن در آیه ۸۲ سوره نمل به ماجرای دابة الارض اشاره کرده است. بنابر این آیه، دابة الارض هنگام قیامت از زمین خارج می شود و با مردم سخن می گوید. مفسران شیعه و سنی در ذیل آیه، دابة الارض را توضیح داده اند. بنابر گزارش برخی مفسران و روایات، دابة الارض انگشتر سلیمان و عصای حضرت موسی(ع) را به همراه خود دارد. وی کافر و مؤمن را از هم جدا می کند و بر آنها علامت می گذارد. دابة الارض به رجعت (زنده شدن دوباره امامان شیعه) نیز تفسیر شده است.